Poolster
De ster Polaris is ook bekend als de Poolster, maar daar gaat verandering in komen.
De naam Poolster hangt namelijk niet aan één bepaalde ster, maar aan de ster die zich het dichtst bij de hemelnoordpool bevindt. Momenteel bevindt Polaris – de huidige Poolster – zich op circa 1 graad van de hemelnoordpool. Maar omdat de rotatieas van de aarde rondschuift, verandert het beeld langzaam.
Over 100 jaar zal de afstand slechts 0,5 graad zijn, maar over duizenden jaren zal Polaris een flink eind verwijderd zijn van zijn huidige positie. In het jaar 13727 zal de Poolster bijvoorbeeld de felle ster Wega zijn, die te vinden is in het sterrenbeeld Lier.
De veranderende positie van de sterren betekent ook dat Polaris niet altijd de Poolster is geweest. In de oudheid was de Poolster de ster Thuban in het sterrenbeeld Draak.
Dankzij zijn locatie wordt de Poolster al sinds de middeleeuwen gebruikt om te navigeren.
Zoiets is niet mogelijk op het zuidelijk halfrond, waar er geen opvallende sterren zijn nabij de zuidpool van de hemel.
Zo vind je de Poolster
De Poolster is de helderste ster in het sterrenbeeld Kleine Beer, en daarom kun je de Poolster vinden door dit sterrenbeeld te zoeken.
Kleine Beer doet denken aan de Steelpan, want hij heeft min of meer dezelfde vorm. Ze verschillen echter in een aantal opzichten van elkaar.
Kleine Beer staat bijvoorbeeld altijd ondersteboven ten opzichte van de Steelpan. Bovendien is Kleine Beer veel zwakker aan de nachtelijke hemel, en daardoor licht alleen de Poolster echt op.
De Poolster is te vinden in het sterrenbeeld Kleine Beer. Omdat het sterrenbeeld slechts nummer 56 is op de lijst van grote sterrenbeelden aan de hemel, kan het lastig zijn de Poolster te vinden.
Als je het sterrenbeeld Kleine Beer niet kunt zien, kun je de Poolster vinden door de Steelpan te lokaliseren.
De twee sterrenformaties bevinden zich namelijk vrij dicht bij elkaar, en als je een rechte lijn trekt vanaf de achterste twee sterren van Steelpan, kom je uit bij de Poolster.
De Poolster, Polaris, is te vinden door het achtereind van de Steelpan in een rechte lijn door te trekken.
Poolster bestaat uit meerdere sterren
De Poolster Polaris ziet eruit als één enkele ster aan de hemel, maar bestaat uit meerdere sterren.
Met een verrekijker zie je de heldere hoofdster Polaris A en de wat zwakkere begeleidende ster Polaris B. De Britse astronoom William Herschel ontdekte dit in 1780.
In 1929 bleek dat Polaris A zelf ook een dubbelster is, en in 2005 werd de begeleidende ster Polaris Ab voor het eerst vereeuwigd door de ruimtetelescoop Hubble.
De afstand tussen Polaris A en Polaris B is 18 astronomische eenheden. Dat is ongeveer dezelfde afstand als die van de zon tot Uranus.
Vanaf de aarde gezien heeft Polaris A een lichtsterkte – of een zogeheten schijnbare magnitude – van 1.88. Polaris Ab (rode cirkel) heeft een schijnbare magnitude van 9,20. Daarom is hij veel zwakker dan Polaris A.