Oude sterren blijven bij elkaar
Ze zijn bijna zo oud als het heelal zelf. Maar ze blijven bij elkaar. Vanavond heb je de kans om met een gewone verrekijker de oude sterren van de bolhoop M13 te zien.
Hij is bijna net zo oud als het heelal zelf. Bolhoop M13 is een verzameling van 300.000 sterren, die circa 11,65 miljard jaar geleden ontstonden – slechts 2 miljard jaar na de oerknal.
In die tijd was ons stelsel nog jong en had het zijn platte spiraalvorm nog niet gevonden.
De Melkweg bevat minstens 150 bolhopen en deze zijn bijna allemaal ouder dan 10 miljard jaar.
Sommige zijn zelfs vóór het sterrenstelsel zelf ontstaan. De oude cluster bevindt zich aan de rand van de Melkweg, op circa 25.000 lichtjaar van het centrum.
M13, de duidelijkste bolhoop aan de hemel, is met het blote oog te zien, en nog beter met een verrekijker.
Cluster draait als een eenheid
De 300.000 sterren van bolhoop M13 zijn sinds het begin van het heelal al bij elkaar, en hun bewegingen gaan nog steeds gelijk op.
De vele sterren van M13 zijn dicht op elkaar gepakt in een gebied met een diameter van slechts 145 lichtjaar.
De afstanden ertussen zijn dan ook gering; midden in de sterrenhoop kunnen zich binnen drie lichtjaar wel 100 sterren bevinden. Die komen soms zo dicht bij elkaar dat ze botsen, en uit die botsingen kunnen nieuwe sterren voortkomen.
Je kunt ze onderscheiden van de oude doordat ze blauwig zijn.
GIDS VOOR M13
Om middernacht staat M13 op 20 graden boven de horizon in het noordwesten.
WAAR EN WANNEER?
M13 staat in Hercules, dat je rond middernacht in oktober vindt op 20 graden boven de horizon in het noordwesten. Je ziet M13 onder de juiste omstandigheden met het blote oog.
ZICHTBAARHEID
Met een verrekijker zie je de bolhoop als een wat vage, dichte verzameling van verre sterren. Als je tot in de sterrenhoop wilt kijken, heb je een telescoop nodig.
De meeste details zie je door een telescoop met een groot diafragma en een grote brandpuntsafstand. Begin met een geringe vergroting en schroef de mate van vergroting langzaam op.