Het Europees Ruimteagentschap ESA gaf onlangs gegevens vrij van de ruimtetelescoop Gaia. Astronomen wisten niet wat ze zagen.
Op basis van de nieuwe gegevens is de meest gedetailleerde kaart ooit van de Melkweg gemaakt.
Verdiep je hier in de nieuwe data, kaarten en video’s bij ESA
Behalve bijna 2 miljard nieuwe sterren heeft de ruimtetelescoop ook sterbevingen, duizenden objecten in ons zonnestelsel en verre sterrenstelsels en quasars ontdekt.
Het ziet eruit als een foto, maar het is een reconstructie van een kaart van de Melkweg op basis van data van de ruimtetelescoop Gaia.
In de data van Gaia gaat ook de grootste catalogus ooit van dubbelsterren schuil.
Een dubbelster is een groep van twee of meer sterren die hun zwaartekracht met elkaar delen en in een gesloten baan om elkaar draaien.
813.000 dubbelsterren zijn er waargenomen, inclusief gegevens over hun posities, afstanden, banen en massa’s.
Astrofysici zijn bijzonder geïnteresseerd in dubbelsterren omdat ze directe metingen van de massa van sterren kunnen opleveren.
Uit gegevens van Gaia blijkt de snelheid van ruim 30 miljoen sterren in de Melkweg, die richting of weg van de aarde bewegen. De blauwe gebieden tonen de gemiddelde snelheid naar ons toe, de rode de gemiddelde snelheid van ons af.
Gaia vindt sterbevingen
De grootste verrassing van Gaia is de ontdekking van duizenden zogeheten sterbevingen. Dit is bijzonder omdat de telescoop niet ontworpen is om deze waar te nemen.
Sterbevingen zijn tsunami-achtige veranderingen aan het oppervlak van een ster, een beetje zoals een aardbeving op aarde.
Als deze sterren zo dicht bij ons stonden als de zon, zou het lijken alsof die voor onze ogen van vorm veranderde.
Stof en nieuwe sterrenstelsels
Maar Gaia stuurde niet alleen data over sterren. Aan de hand van het licht van 470 miljoen sterren maakte de telescoop een kaart van 3 miljoen pixel van kosmisch stof in de Melkweg.
Verder nam Gaia 156.000 planetoïden waar – sommige niet ver van onze planeet, andere helemaal bij Neptunus – en 31 manen rond de grootste planeten van ons zonnestelsel.
Alsof dat nog niet genoeg was, zijn er ook 1,9 miljoen quasars buiten de Melkweg en 2,9 miljoen nieuwe sterrenstelsels gemeten.
Met de nieuwe gegevens hebben we nu iets meer dan 1 procent van de sterren in ons melkwegstelsel waargenomen. Eén procent!
De ruimtetelescoop Gaia.
Over de ruimtetelescoop Gaia
De ruimtetelescoop Gaia is een project van het Europees Ruimteagentschap ESA. Gaia werd op 19 december 2013 gelanceerd vanuit Frans-Guyana in Zuid-Amerika en deed er drie weken over om zijn bestemming te bereiken op 1,5 miljoen kilometer van de aarde.
De missie om de Melkweg in kaart te brengen begon op 25 juli 2014 en er zijn voortdurend gegevens naar de aarde teruggestuurd.
Tijdens zijn missie draait de ruimtetelescoop meer dan 70 keer om zijn eigen as en fotografeert hij de hele hemel.
De missie is onlangs met 2,5 jaar verlengd, en nieuwe gegevens worden verwacht in 2027. Er is zelfs een mogelijkheid dat de telescoop tot 2030 gegevens kan sturen.
De ruimtetelescoop, die 400 miljoen euro kostte om te bouwen, bestaat uit een 10 meter hoog zonnescherm en een reusachtige digitale camera die foto’s maakt met 937.782.000 pixels – ruim 50 keer zo veel detail als een gewone digitale camera.