Een internationaal onderzoeksteam heeft onlangs een nieuwe sterexplosie ontdekt: micronova’s.
Deze relatief kleine explosies doen zich voor op witte dwergen met een sterk magnetisch veld, die materiaal stelen van een naburige ster, schrijven de onderzoekers in een nieuw rapport.
De sterexplosie kan astronomen helpen de interacties tussen naburige sterren te begrijpen en meer inzicht geven in hoe verschillende soorten sterren leven en sterven.
Mysterieuze flits bracht onderzoekers op het spoor
De laatste 40 jaar is er diverse keren een korte lichtflits waargenomen vanuit het sterrenstelsel TV Columbae.
Dit dubbelsysteem bestaat uit een witte dwerg en een gewone ster die nog steeds brandt.
Witte dwergen zijn opgebrande zonnen
Een witte dwerg is het restant van een ster die niet heet genoeg wordt om zijn brandstof te kunnen laten fuseren tot energie.
Als de brandstof van de ster op is, werpt hij zijn buitenste laag af en blijft alleen de koude kern over.
De witte dwerg heeft een hoge dichtheid: hij bestaat uit evenveel massa als de zon, terwijl hij ongeveer het formaat van de aarde heeft.
Zijn blauw-witte licht komt van een overgebleven hittedepot dat langzaam opbrandt.
Als alle warmte is verbruikt, geeft de witte dwerg geen licht meer en wordt hij een koude zwarte dwerg.
Wetenschappers denken dat er nog geen zwarte dwergen zijn, want het het opbranden van een witte dwerg duurt langer dan de 14 miljard jaar die het heelal bestaat.
De blauwige flitsen zijn drie keer zo helder als het sterrenstelsel normaal is, maar duren slechts zo’n 10 uur. En ze komen niet overeen met iets wat we al kennen.
Eerder is gesuggereerd dat de flits het gevolg is van een hogere overdracht van materie van de levende ster naar de witte dwerg.
Doordat de sterren dicht bij elkaar staan en de witte dwerg een sterke zwaartekracht heeft, zuigt de witte dwerg materiaal aan van de levende ster, voornamelijk waterstof.
Magnetische dwerg detoneert waterstofbommen
Volgens de nieuwe theorie brengt de toevoer van waterstof de micronova op gang.
Als deze nieuwe waterstof in contact komt met de waterstof op het oppervlak van de witte dwerg, begint er een explosieve fusie. De waterstofmoleculen versmelten en worden uiteindelijk helium – maar pas na een enorme explosie.
VIDEO: Kijk hoe een micronova ontstaat
Een klassieke nova ontstaat ook op deze manier, maar is een miljoen keer krachtiger dan de nieuwe micronova. Want bij de grotere variant zet de waterstoffusie een kettingreactie in gang die de hele witte dwerg hult in een enorme explosie.
Een micronova is minder heftig doordat een sterk magnetisch veld op de witte dwerg de toevoer van waterstof beperkt. Het magnetisch veld dirigeert de nieuwe waterstof en de kettingreactie naar de polen, waardoor de explosie kleiner is en de lichtflits zwakker.
Maar of de micronova zwak is, is een kwestie van perspectief. Op de astronomische schaal van de ruimte is het een vrij onschuldige knal.
Op aarde zou het echter de grootste bom ooit zijn. De micronova heeft genoeg kracht om 20 miljoen biljoen kilogram materiaal af te branden – ofwel 3,5 miljard keer de grootste piramide van Egypte.
Sterrenbommen zijn talrijk, maar moeilijk te zien
Volgens de onderzoekers komen de kleine explosies waarschijnlijk vrij veel voor. Maar door hun grootte zijn ze moeilijk te vinden.
Het nieuwe rapport is gebaseerd op waarnemingen van NASA’s TESS-satelliet. Hiermee werden drie stelsels geïdentificeerd waarin een witte dwerg mogelijk micronova’s kan ontketenen.
Met de VLT-telescoop van de Europese Zuidelijke Sterrenwacht werd bevestigd dat de derde kandidaat ook een witte dwerg was.
Nova’s – en supernova’s in het bijzonder – zijn uiterst belangrijk voor de manier waarop zonnestelsels ontstaan en verdwijnen. Hopelijk kan het nieuwe microbroertje verder verduidelijken hoe en waarom verschillende sterren exploderen.