We kennen maar weinig sterren die werkelijk knipperen, de zogeheten variabele sterren.
De oorzaak voor het feit dat vrijwel alle sterren vanaf de aarde lijken te knipperen, ligt in de dampkring.
Kleine lensjes breken het licht
De lucht boven ons is nooit helemaal in rust, maar bevat continu talloze kleine wervelingen en bellen, veroorzaakt door temperatuurschommelingen en verstoringen door bijvoorbeeld vogels, vliegtuigen en de wind.
Met elkaar creëren deze verstoringen microscopische verschillen in de dichtheid van de lucht.
Die verschillen werken als lensjes, die het licht breken dat door de atmosfeer omlaag valt. We kennen dit verschijnsel in een meer extreme vorm boven een asfaltweg op een hete zomerdag. Dan zie je de breking van het licht heel duidelijk.
Lucht verstoort sterrenlicht
Hoe lager een ster aan de horizon staat, hoe duidelijker hij lijkt te knipperen. Dat komt door de afstand die het licht aflegt door de atmosfeer.
Het licht van een ster recht boven je legt maar een korte weg af door de atmosfeer. Daardoor knippert de ster slechts zwak aan de hemel.
Het licht van een ster vlak boven de horizon legt een lange weg af door de atmosfeer. Daardoor lijkt hij veel heviger te knipperen.
Voortdurende kleurveranderingen worden opgevat als knipperen
Gezien vanaf de aarde zijn sterren slechts piepkleine lichtpuntjes. Daardoor kunnen de microscopische atmosferische lenzen het licht ervan effectief breken.
Als gevolg van die breking heeft het licht van de sterren dat ons bereikt, steeds verschillende kleuren.
En die voortdurende kleurveranderingen vatten wij op als knipperen. Hoe helderder een ster is, hoe minder de breking het licht ervan zal
beïnvloeden en hoe minder hij knippert.
Dat geldt ook voor planeten als Venus en Mars. De lichtstralen daarvan zijn zo breed dat de atmosferische lenzen ze niet verstoren.
Kun jij de Poolster spotten? Met onze gids vind je de iconische ster aan de nachtelijke hemel.
Fotografeer de kleurveranderingen
Met een spiegelreflexcamera met een krachtige zoomlens kun je zelf vaststellen dat het knipperen van de sterren door kleurverandering komt.
Als het goed is, is het resultaat een veelkleurige streep, waarbij het licht in verschillende golflengten is gebroken.
Op deze foto is de streep mooi recht, doordat de camera een motor had.
ZO GA JE TE WERK:
Zet de camera op een statief of op een vlakke ondergrond. Richt hem op een laagstaande ster.
Zoom maximaal in en stel de sluitertijd in op 10 of 20 seconden. Druk op de ontspanknop.
Draai de camera zo langzaam dat de ster in de tijd dat de sluiter openstaat van de ene naar de andere kant van het beeld gaat.