Een gloeiende wolk van stof en gas met een diameter van minstens 24 lichtjaar, waar honderden pasgeboren sterren te vinden zijn.
Op slechts 1350 lichtjaar van de aarde is de Orionnevel de dichtstbijzijnde grote nevel die we kennen. Daarom is het een van de belangrijkste laboratoria om te begrijpen hoe nieuwe sterren ontstaan.
Maar hoewel we de nevel al kennen sinds zijn ontdekking in 1610, verbergt hij nog steeds een groot aantal geheimen.
En nu is ’s werelds krachtigste ruimtetelescoop, de James Webb-telescoop, doorgedrongen tot het hart van de sterrenfabriek. Hij heeft een foto gemaakt die astronomen de scherpste en meest gedetailleerde foto ooit noemen.
De 10 miljard dollar dure James Webb-telescoop telt 18 gouden spiegels die fungeren als de ogen van de telescoop. Met een oppervlakte van 25 vierkante meter is het veelhoekige apparaat veel groter dan zijn voorganger, de Hubble-telescoop, met een spiegeloppervlak van 4,5 vierkante meter.
Onderzoekers slaan steil achterover
De foto is samengesteld door verschillende filters en gemaakt met de infraroodcamera’s van de James Webb-telescoop, die door de dichte wolk van stof en gas kan kijken waar sterren worden geboren.
En het is een duidelijke verbetering ten opzichte van foto’s van bijvoorbeeld de Hubble-telescoop, die zichtbaar licht gebruiken en daarom de structuren en objecten rond en achter de Orionnevel niet zien.
Een deel van het hart van de Orionnevel gezien door de Hubble-ruimtetelescoop en de James Webb-ruimtetelescoop. Je ziet duidelijk hoe de gevoelige infraroodcamera van de James Webb door de dikke laag stof heen is gedrongen en de zwakkere sterren diep in de nevel kan zien.
‘We slaan steil achterover van deze bergachtige foto’s. We begonnen dit project in 2017, dus we wachten al meer dan vijf jaar op deze gegevens,’ zegt de Vlaamse Els Peeters, astrofysicus aan Western University in Londen en een van de onderzoekers achter de nieuwe foto.
Meer begrip van ons eigen zonnestelsel
De foto toont een klein deel van het hart van de Orionnevel, waar we een dikke, bruine balk van gas en stof zien die zich uitstrekt van linksboven naar rechtsonder.
Een klein deel van de Orionnevel, vastgelegd door de infraroodcamera’s van de James Webb-telescoop. Meer dan 700 sterren bevinden zich in de nevel en er komen er nog meer bij.
Midden in de balk staat de helderste ster van de foto, θ2 Orionis A. En hoe helder hij ook te zien is, vanaf de aarde kunnen we hem alleen met het blote oog waarnemen in gebieden die volledig vrij zijn van lichtvervuiling.
De rode gloed rond de ster wordt veroorzaakt door stofkorreltjes die het licht van de ster weerkaatsen.
Verder laat het beeld sterren zien die zo jong zijn dat ze nog gehuld zijn in de wolk van gas en stof waarin ze ontstonden. En wetenschappers hopen door analyse van de foto meer te weten te komen over de levensfasen van sterren.
Ons eigen zonnestelsel is mogelijk ontstaan in een omgeving die lijkt op de Orionnevel. En dus hopen de onderzoekers dat de nieuwe foto’s van de James Webb-telescoop ons kunnen helpen meer te weten te komen over de vorming van de zon en de planeten eromheen.