OVER DE KLEUREN VAN STERREN
De donkere winternachten van januari bieden een buitenkans om naar het licht te kijken dat sterren uitzenden, want het noordelijk halfrond keert zich van de zon af, waardoor de sterren veel helderder zijn.
De kleur van een ster geeft aan welke temperatuur hij heeft: de koudste en oudste sterren zijn roodachtig, terwijl de heetste en jongste blauwig zijn.
Dit komt doordat het blauwe licht energierijker is dan het rode, en hoe heter een ster is, des te meer van dat blauwe licht hij zal uitzenden.
De temperatuur van sterren levert heel wat kennis op.
Door deze te vergelijken met de totale energie-uitstraling van de ster kunnen astronomen nagaan om wat voor soort ster het gaat en in welke fase van zijn levensduur hij verkeert.
Neem zelf de temperatuur
Op het eerste gezicht lijken ze wit, maar als je goed kijkt, vind je een breed spectrum van kleuren bij sterren.
- Y-as: Energie-uitstraling van de sterren ten opzichte van die van de zon
- X-as: Oppervlaktetemperatuur van de sterren (°C)
Wanneer we de energie-uitstraling en temperatuur van de sterren in een diagram zetten, vallen de meeste in de zogeheten hoofdserie. Dat wil zeggen dat ze druk bezig zijn met de fusie van waterstof tot helium en in het midden van hun leven zitten.
De zogeheten superreuzen bevinden zich boven in het diagram. Ze hebben in hun kern alle waterstof verbruikt en zullen als supernova eindigen. De wat kleinere zogeheten rode reuzen zullen op het laatst een planetaire nevel uitzenden en sterven als een witte dwerg.
GIDS: TWEE GEKLEURDE STERREN
ZO GA JE TE WERK
WAAR EN WANNEER?
In januari heb je de hele nacht vrij zicht op een aantal sterren, die duidelijk het verschil in sterrenkleuren illustreren.
Om 6.00 uur vind je de sterren Theta Coronae Borealis en Arcturus halverwege de hemel op het zuidoosten.
De eerste is 15.000 °C heet en daarom blauwig, en de tweede is een gigantische rode ster met een temperatuur van slechts zo’n 4000 °C.
ZICHTBAARHEID
Zorg ervoor dat je vrij uitzicht hebt, zodat je het kleurverschil tussen de sterren duidelijk kunt zien. Dus ga naar buiten als het niet bewolkt is en vermijd lichtvervuiling van stad en verkeer.
Neem een verrekijker en stel hem net niet scherp. De kleine, felle sterren zijn dan als iets grotere, vage lichtvlekken te zien, waardoor je hun kleur beter kunt waarnemen.