Een Atlas 5-raket stijgt volgens plan vandaag, zaterdag 16 oktober 2021, om 10.34 uur onze tijd op vanaf de ruimtebasis Cape Canaveral in Florida. In de neus van de raket zit de ruimtesonde Lucy, die een witte vlek in het zonnestelsel gaat verkennen en een heleboel planetoïden een bezoekje gaat brengen.
Een reis van 12 jaar voert de Lucy langs de Trojanen, twee zwermen planetoïden die in de baan van Jupiter om de zon draaien.
De Jupiter-Trojanen zijn nog nooit bezocht, en NASA hoopt dat de Lucy kan ophelderen waar brokken gesteente en protoplaneten uit bestonden toen de aarde, Mars en de andere planeten zo’n 4,5 miljard jaar geleden ontstonden.
Bliksembezoek om mysterieuze planetoïden te kieken
De Lucy scheert met 5 à 8 kilometer per seconde langs zijn doelwitten op een afstand van 400 kilometer. Daarom duurt een bezoekje van de sonde nooit langer dan een paar uur.
Aan boord heeft de Lucy drie instrumenten die de details van de objecten in zichtbaar en infrarood licht kunnen observeren.
De onderzoeksinstrumenten zitten in de buik van de Lucy.
Lucy heeft tweedehandsjes aan boord
De Lucy is voorzien van beproefde apparatuur van eerdere NASA-missies naar de uithoeken van het zonnestelsel, waardoor de missie snel op poten te zetten was. Nog maar vijf jaar geleden kreeg de Lucy groen licht, en nu staat hij al op het lanceerplatform.
L’Ralph – camera
Het instrument L’Ralph is twee-in-een: het maakt foto’s in zichtbaar en infrarood licht. Samen kunnen die ijs, organisch materiaal en silicaten (mineralen met silicium) aantonen op het oppervlak van planetoïden. De voorganger van de camera, Ralph, was aan boord van de sonde New Horizons, die in 2015 Pluto aandeed.
L’LORRI – camera
De hogeresolutiecamera L’LORRI is de portretcamera van de Lucy. L’LORRI maakt gedetailleerde foto’s van het oppervlak van planetoïden in zichtbaar licht, waarop op 1000 kilometer afstand kraters van 70 meter te zien zijn. Bovendien helpt de camera twee kleine camera’s met de navigatie door de Lucy de weg te wijzen. Een vergelijkbare camera zat in de New Horizons.
L’TES – spectrometer
De spectrometer L’TES kan infrarood licht splitsen in golflengten, wat iets zegt over het vermogen van de planetoïden om warmte vast te houden. Met die kennis kunnen we de samenstelling bepalen. In L‘TES splitst een kunstmatige diamant het licht, dus Lucy gaat inderdaad met een diamant de lucht in, zoals de Beatles al zongen. Voorganger TES zat in de planetoïdenjager OSIRIS-REx.
Uit de waarnemingen kan blijken hoe de verhouding van gesteente, ijs en koolstof was op kleine hemellichamen voordat de planeten ontstonden.
Als we meer weten over de bouwstenen van planeten, kunnen we er misschien achter komen hoe planeten zijn gevormd waar leven kan voorkomen – en op welke exoplaneten en sterrenstelsels telescopen hun blik moeten richten om leven te vinden.
Lucy kan het lang volhouden
Astronomen weten op dit moment weinig over de Jupiter-Trojanen. Dankzij de Hubbletelescoop weten we dat ze grijs of rood van kleur kunnen zijn en dat een zwerm wel een miljoen planetoïden kan bevatten met een diameter van meer dan een kilometer. Tot nu toe zijn er maar 9800 ontdekt en gecategoriseerd.
De circa 2 miljard kilometer lange reis van de Lucy wordt dan ook een doorbraak.
Lucy bindt een strik om Jupiter
1. Heenreis test instrumenten
De Lucy maakt twee rondjes om de zon en scheert vlak langs de aarde. Onze planeet slingert de sonde dan naar de groep Trojanen die vóór Jupiter staan. Onderweg, als de Lucy in 2025 door de planetoïdengordel trekt, worden de instrumenten getest.
2. Lucy bereikt de eerste Trojanen
In 2027 en 2028 vliegt de Lucy langs vier Trojanen met een doorsnede tussen de 21 en 64 km. De sonde bepaalt de massa van de planetoïden en telt het aantal kraters. Hij meet ook het gehalte ijs, mineralen en organische stoffen van de Trojanen.
3. Aarde geeft Lucy weer een zetje
De Lucy keert terug naar de aarde en krijgt weer een slinger van onze zwaartekracht. Nu gaat hij naar de achterste Trojanen. De Lucy gaat in 2033 twee grote planetoïden met een doorsnede van 113 en 104 km observeren, die om elkaar draaien.
In het jaar 2025 passeert de Lucy zijn eerste doelwit, de planetoïde DonaldJohanson in de gordel tussen Mars en Jupiter. De Lucy gaat ook een maan van een Trojaan observeren.
De meeste van de zeven objecten die de Lucy gaat bezoeken, zijn genoemd naar de Griekse en Trojaanse helden van de Slag om Troje. De maan van de planetoïde Eurybates is het achtste object.
Als de sonde het nog doet als de missie in 2033 officieel beëindigd wordt, kan hij nog een lus van zes jaar maken, waarmee hij langs meer raadselachtige planetoïden komt.
Maar dan weten astronomen hopelijk al een stuk meer over het ontstaan van de planeten van het zonnestelsel dankzij de Lucy.
Je kunt de lancering van de Lucy live volgen bij NASA. Het lanceervenster opent op 16 oktober om 10.00 uur onze tijd.