Biedt de ruimte ons een toekomst?
Kunnen mensen in de ruimte leven? Kunnen we er een industrie opzetten? Het antwoord op deze twee vragen betaalt of het de mens of de robot wordt, die in de ruimte zal gaan wonen.
Als we ooit het zonnestelsel willen innemen, is ruimtevaart zonder mensen ondenkbaar. Maar veel wetenschappers hebben liever dat de kolonisatie via robots verloopt. In 1989 bedacht de sterrenkundige Harry Shipman een schemaatje met vier scenario’s voor de toekomst van de ruimtevaart. Die toekomst wordt volgens hem bepaald door het antwoord op twee vragen: 1) Kunnen mensen in de ruimte leven? en 2) Krijgen we een ruimte-industrie?
Bij de eerste vraag gaat het niet alleen om straling, gewichtloosheid en een lage zwaartekracht zoals op de maan, maar ook om de vraag of astronauten aan hun eigen water en voedsel kunnen komen.
Water moet er ter plekke wel zijn en voedsel is te verbouwen in een gesloten systeem dat weinig of niets van buitenaf nodig heeft.
Bij ruimte-industrie kunnen we denken aan mijnbouw van helium-3 op de maan of grondstoffen op de maan of op asteroïden. Andere opties zijn brandstof maken op de maan, en elektronische of farmaceutische industrieën op basis van gewichtloosheid.
Op de vragen zijn vier antwoorden mogelijk, maar in slechts twee scenario’s is bemande ruimtevaart een optie. Shipman geeft in de vier velden aan hoe de ruimtevaart zich zal ontwikkelen als we gebruikmaken van de mogelijkheden. Maar of we dat doen, hangt af van onze houding ten opzichte van de ruimtevaart – wat is de drijvende kracht, een droom of het geld?
Tussen de droom en de wetenschap in staat het bedrijfsleven, dat er vooral op uit is om een slaatje te slaan uit de ruimtevaartindustrie – en misschien zijn het juist bedrijven die mensen op reis door het zonnestelsel sturen. Daar zullen ze toe geneigd zijn als blijkt dat het makkelijker en goedkoper is om een ruimte-industrie op te zetten met menskracht dan de industrie op de inzet van robots te baseren.
We weten niet of we wel in de ruimte kunnen leven en of er daar iets voor ons valt te halen. Maar op de zeer lange termijn kan het goed uitkomen als er mensen op andere hemellichamen wonen. Er kan zo veel met de aarde gebeuren – een fatale asteroïde-inslag, te veel vervuiling of klimaatveranderingen. Met een kolonie in de ruimte zijn niet alle aardbewoners gered, maar wellicht kunnen we een paar mensen behouden, zodat onze kennis en technologie blijven bestaan tot het veilig is om weer op aarde terug te keren.