James Webb-telescoop onthult stofwolken rondom een van de helderste sterren aan de nachthemel
Woensdag 10 mei 2023
Met hogeresolutiebeelden van de krachtigste ruimtetelescoop ter wereld, James Webb, konden wetenschappers het hete stof rond de ster Fomalhaut, op slechts 25 lichtjaar van de aarde, bestuderen.
De jonge ster schijnt 15 keer helderder dan de zon en is daarmee een van de helderste sterren. En nu hebben infraroodmetingen onthuld dat de ster wordt omgeven door een planetoïdengordel en twee enorme stofringen.
Op eerdere beelden van de Hubble-telescoop was te zien dat de 440 miljoen jaar oude ster was omgeven door stenen en stof.
Maar de nieuwe beelden van James Webb laten zien dat, tot verrassing van de astronomen, de stofstructuren veel ingewikkelder zijn dan bijvoorbeeld de planetoïden- en Kuipergordel in ons eigen zonnestelsel.
In totaal zijn er drie gordels rond Fomalhaut, die zich tot 23 miljard kilometer van de ster uitstrekken.
De twee binnenste stofgordels waren tot voor kort onbekend, en de gaten ertussen wijzen erop dat er mogelijk onbekende planeten om de jonge ster draaien.
James Webb maakt ongelooflijke foto van ringen van Uranus
Dinsdag 11 april 2023
De 13 stofringen rondom de op drie na grootste planeet in ons zonnestelsel, Uranus, zijn moeilijk vast te leggen, want de stenen in de ringen reflecteren maar een klein beetje zonlicht.
Een foto van de ringen is slechts twee keer eerder gelukt: toen de satelliet Voyager 2 in 1986 de planeet passeerde, en toen de krachtige telescoop Keck II op Hawaï in 2007 de ringen direct kon observeren.
Maar nu is het de sterkste ruimtetelescoop, James Webb, gelukt om een fenomenale foto te maken van de gasplaneet en 11 van zijn ringen, en NASA heeft die foto gepubliceerd.
De adembenemende afbeelding is gemaakt met de infraroodcamerasensoren, die de planeet in twee verschillende golflengten vastleggen en daarmee de atmosfeer en de ringen ongekend gedetailleerd in beeld brengen.
Ster gefotografeerd vlak voor hij in een supernova verandert
Woensdag 15 maart 2023
NASA heeft een afbeelding vrijgegeven van een ster in het sterrenbeeld Boogschutter vlak voordat hij stierf en explodeerde in een supernova.
De ster is een Wolf-Rayetster, en dit gedetailleerde beeld laat onder meer zien hoe er een roze, glinsterende ring ontstaat in de donkere hemel doordat hij gas en andere elementen loslaat.
Als het gas van de ster weg beweegt, koelt het af, waarna er kosmisch stof wordt gevormd dat oplicht in het infrarode licht dat de James Webbtelescoop kan opvangen.
Dit beeld is onder meer bijzonder omdat het ons meer leert over het ontstaan van sterrenstelsels, planeten en het heelal als geheel.
‘Een foto als deze toont de laatste levensfase van een ster, en dat is belangrijk voor onze kennis over zijn ontwikkeling, maar ook omdat we zo kunnen leren hoe de elementen die leven mogelijk maken eigenlijk ontstaan,’ zegt ruimtejournalist Bill Harwood van CBS News.
Met afbeeldingen als deze hoopt NASA onder andere meer te weten te komen over hoe kosmisch stof, dat een supernova-explosie kan overleven, ontstaat.
‘We weten dat stof heel veel belangrijke rollen vervult, maar er is zo veel stof in het heelal dat astronomen nog steeds maar een klein deel kunnen verklaren,’ schrijft de ruimtevaartorganisatie op haar website.
Volgens NASA was de stervende ster in juni 2022 een van de eerste observaties van de Webbtelescoop.
De ster bevindt zich 15.000 lichtjaar van ons vandaan en is 30 keer zo groot als de zon.
De nieuwe waarnemingen zijn het resultaat van data van twee instrumenten aan boord van de Webb: de infraroodcamera (NIRCam) en de nabij-infraroodspectograaf (NIRSpec).
Astronomen bevestigen vondst van vroegste sterrenstelsels die ooit zijn ontdekt
Maandag 12 december 2022
Een groep internationale astronomen voelt zich nu zeker van hun zaak.
Met behulp van de James Webb-ruimtetelescoop hebben ze de vroegste sterrenstelsels gevonden die ooit in het heelal zijn ontdekt.
Dit gebeurt nog geen jaar nadat de telescoop werd gelanceerd en slechts vijf maanden nadat hij helemaal klaar was voor wetenschappelijk gebruik.
In totaal zijn er vier sterrenstelsels gevonden uit een ongekend vroege periode in het heelal. Het licht van verre sterrenstelsels heeft er ruim 13,4 miljard jaar over gedaan om ons te bereiken.
De sterrenstelsels werden minder dan 400 miljoen jaar na de oerknal gevormd, aldus de astronomen. Hun bevindingen zijn zo recent dat er nog geen peerreview heeft plaatsgevonden. De gegevens zijn dus nog niet gevalideerd door andere, onafhankelijke deskundigen.
Eerder werden data van de ruimtetelescoop gebruikt om potentiële kandidaten aan te wijzen voor de titel van vroegste sterrenstelsel dat ooit is ontdekt.
Maar pas nu konden de astronomen naar eigen zeggen vaststellen dat ze inderdaad de vroegste sterrenstelsels hebben waargenomen die we kennen.
‘Dit is een geweldig spannende prestatie voor de missie,’ zegt astronoom Emma Curtis-Lake van de Britse universiteit van Hertfordshire, een van de auteurs van de onderzoekspublicatie.
Grootste ruimtetelescoop ter wereld legt Zuilen der Schepping vast
Een van de meest iconische ruimtefoto’s ooit komt van de Hubble-telescoop, die in 1995 de ‘Zuilen der Schepping’ vastlegde.
Het zijn fenomenale zuilen van interstellair gas en stof op circa 6500 lichtjaar van de aarde in een deel van de Adelaarsnevel of Messier 16 waar sterren ontstaan.
En nu heeft onze krachtigste oog in de ruimte, de James Webb-telescoop, een nieuwe, adembenemende versie van het gebied vastgelegd, heeft NASA zojuist bekendgemaakt.
- De hoofdspiegel van de James Webb-telescoop vangt infrarood licht op, dat makkelijker door de dichte zuilen van waterstof, stof en stikstof heen dringt en de jonge sterren achter het stof zichtbaar kan maken.
- Ter vergelijking: de Hubble gebruikt ultraviolet en zichtbaar licht, wat een ondoorzichtiger beeld oplevert. Zie hier een vergelijking met de Hubble-foto.
Bekijk de nieuwe afbeelding op ware grootte door op deze link te klikken.
Webb toont ons de lichtringen van Neptunus
Woensdag 21 september 2022
Voor het eerst in tientallen jaren is het gelukt zo’n duidelijk beeld te krijgen van ijsreus Neptunus.
De James Webb-telescoop is erin geslaagd de ringen van Neptunus perfect in beeld te brengen, en de foto’s laten nieuwe details zien over de mysterieuze stormen van de planeet.
NASA zelf noemt het de ‘duidelijkste foto van de ringen van de planeet in meer dan 30 jaar’.
Een klein deel van de Orionnevel, vastgelegd door de infraroodcamera’s van de James Webb-telescoop. Meer dan 700 sterren bevinden zich in de nevel en er komen er nog meer bij.
Op foto’s van de Orionnevel staan pasgeboren sterren
Maandag 12 september 2022
Met het scherpste beeld van de Orionnevel ooit geeft de ruimtetelescoop James Webb ons een kijkje in de nevel.
Op de foto staat onder meer een dikke, bruine balk van gas en stof. In het midden daarvan is de ster θ2 Orionis A duidelijk zichtbaar. Dankzij deze foto kunnen wetenschappers zeer jonge sterren nu nog gedetailleerder bestuderen.
Tarantulanevel leert ons iets over levenscyclus van sterren
Dinsdag 6 september 2022
Zeer jonge sterren piepen uit de nevel tevoorschijn en op de achtergrond zijn verre sterrenstelsels te zien. Dit is het nieuwste beeld van de Tarantulanevel van de ruimtetelescoop James Webb.
Voor astronomen is de Tarantulanevel een bekend gebied, met veel nieuwe en jonge sterren die zich nog aan het vormen zijn.
De wetenschappers zijn zeer enthousiast over de nieuwe beelden en gegevens van de ruimtetelescoop, want nu kunnen ze meer inzicht krijgen in het leven van sterren, schrijft NASA.
Illustrasjon av eksoplaneten WASP-39 b som forskere mener den kan se ut.
Webb vindt eerste bewijs van CO2 buiten ons zonnestelsel
Donderdag 25 augustus 2022
De droom om leven in de ruimte te vinden heeft een nieuwe impuls gekregen na de laatste ontdekking door de ruimtetelescoop James Webb.
De telescoop heeft sporen van CO2 gevonden in de atmosfeer van de exoplaneet WASP-39 b.
Daarmee is er voor het eerst een onomstotelijk bewijs geleverd dat CO2 bestaat in atmosferen van planeten buiten ons eigen zonnestelsel. En CO2 zou een teken kunnen zijn van leven op andere planeten.
Jupiterbeelden onthullen nieuwe details over de planeet
Maandag 22 augustus 2022
Nu kun je de grootste planeet van ons zonnestelsel, Jupiter, gedetailleerder bekijken dan ooit tevoren – tot grote vreugde van wetenschappers, die dankzij de James Webb-telescoop meer kunnen inzoomen op de planeet.
De foto’s tonen onder meer dat het noorderlicht van Jupiter zich hoog boven de noord- en de zuidpool van de planeet uitstrekt.
Foto’s van ringsterrenstelsels leveren nieuwe kennis op over zwarte gaten
Dinsdag 2 augustus 2022
De James Webb-telescoop heeft zijn cameralens gericht op het Karrenwielstelsel, 500 miljoen lichtjaar van de aarde.
De nieuwe foto’s van de telescoop tonen het gedrag van het zwarte gat in het hart van het Karrenwielstelsel. Daarnaast geven de beelden een dieper inzicht in de manier waarop het sterrenstelsel voortdurend verandert, schrijft NASA.
Het Karrenwielstelsel was oorspronkelijk een spiraalstelsel, zoals de Melkweg. Maar door een botsing tussen het spiraalstelsel en een kleiner sterrenstelsel ontstond de nieuwe vorm van het Karrenwielstelsel, die astronomen een ringstelsel noemen.
Eerste foto van de Webb-telescoop: zo gedetailleerd zag je het heelal nog nooit
Maandag 11 juli 2022
De allereerste foto gemaakt door de ruimtetelescoop James Webb is een feit, zes maanden na de lancering van de telescoop.
De Amerikaanse president Joe Biden presenteerde de historische eerste foto, de meest gedetailleerde infrarode weergave van het heelal tot nu toe.
De afbeelding toont het sterrenstelselcluster SMACS 0723 zoals het er 4,6 miljard jaar geleden uitzag. Het licht daarvan is nu pas zichtbaar.
De telescoop had 12,5 uur nodig om het beeld samen te stellen uit licht op verschillende infrarode golflengten.
Op 12 juni werden nog eens vier fascinerende foto’s van de ruimtetelescoop vrijgegeven.