Wat is er buiten het heelal?
We kunnen slechts een beperkt gebied van het universum waarnemen. Wat ligt er achter deze waarnemingshorizon? En heeft dat op enigerlei wijze gevolgen voor ons op aarde?
Wat weten we?
We bevinden ons in een heelal dat 13,7 miljard jaar oud is. Omdat het uitdijt, is het zichtbare universum echter groter dan je zou denken. Een sterrenstelsel waarvan het licht 10 miljard jaar onderweg is, bevindt zich bijvoorbeeld niet op 10 miljard lichtjaar afstand. Het is verder weg, omdat het heelal is uitgedijd terwijl het licht naar ons toe kwam. De straal van het zichtbare heelal komt daarmee op zo’n 42 miljard lichtjaar. Dat noemen we het hubble-universum.
Theorie 1: een oneindig groot heelal
Het is niet ondenkbaar dat er iets buiten dit gebied ligt. Zo laat de oerknaltheorie ruimte voor het idee dat er zich een oneindig groot heelal buiten het hubble-universum bevindt.
Dit zogeheten multiversum type 1 bestaat uit verschillende gebieden, en de ouderdom van het heelal bepaalt hoe ver we terug kunnen kijken – waar we ons ook bevinden. Als deze verklaring klopt, luidt het antwoord op de oorspronkelijke vraag: buiten het zichtbare heelal zijn er nog meer universa.
Theorie 2: universa in een vacuüm-bel
Theoretisch is er nog een type multiversum mogelijk. En ook bij dit type 2 zijn er oneindig veel universa, maar ze delen niet in onze ruimte. Elk universum is een bel in een vacuüm en heeft een aantal eigenschappen die voor ons volkomen duister zijn en die we uitsluitend wiskundig kunnen beschrijven.
De natuurwetten in die bellen zijn waarschijnlijk heel verschillend, en dat betekent dat alle denkbare natuurwetten op de een of andere plek voorkomen. Dus als dit klopt, is er buiten ons heelal een vacuüm met ontelbare andere bellen ver weg.
Overigens heeft de theorie van een oneindig groot heelal type 1 een boeiende filosofische consequentie: als overal gelijke natuurwetten heersen, zal alles ontelbare keren herhaald worden. Dus heel ver weg zitten ontelbare dubbelgangers van ons dit artikel in Wetenschap in Beeld te lezen.
Krijgen we antwoord?
Uiteraard is het heel moeilijk om iets te zien wat buiten het zichtbare universum ligt. Toch is er een kleine kans op: in 2008 werd ontdekt dat sterrenstelsels door het universum bewegen alsof ze worden beïnvloed door de zwaartekracht van iets wat zich heel ver weg bevindt. Verdere observaties van deze zogeheten dark flow kunnen ons verder brengen.