Pijlpunt uit bronstijd gemaakt van materiaal uit de ruimte
Een kleine vondst bij een opgraving in Zwitserland blijkt veel interessanter te zijn dan de archeologen eerst dachten.
De pijlpunt is nog geen 4 centimeter lang en bevat sporen van berkenteer, waarmee de punt vermoedelijk aan de pijl zelf vast zat. Foto: https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0305440323001073
Een ruim 3000 jaar oud wapen dat in de 19e eeuw in Zwitserland is opgegraven, blijkt gemaakt te zijn van een heel bijzonder materiaal.
De piepkleine pijlpunt werd gevonden bij de opgraving van een prehistorische paalwoning in Möringen, langs het Meer van Biel in Zwitserland.
Maar pas nu hebben archeologen van o.a. het Naturhistorisches Museum Bern het wapen uit de bronstijd goed bestudeerd met behulp van geavanceerde röntgentechnologie. En het bleek dat het dingetje op zijn zachtst gezegd een flinke reis achter de rug heeft.
De onderzoekers denken dat de pijlpunt is gemaakt van ijzer uit een stuk kosmisch materiaal dat de reis door de atmosfeer heeft overleefd en op het aardoppervlak is ingeslagen: een meteoriet.
Een bekwame ambachtsman, waarschijnlijk uit de late bronstijd, besloot een dodelijk wapen te smeden van het buitenaardse materiaal.
Zeldzame vondst
Experts nemen aan dat bijna alle ijzeren werktuigen uit de bronstijd van ijzer uit meteorieten zijn, en archeologen hebben eerder soortgelijke voorwerpen gevonden in Griekenland, Turkije, Syrië, Libanon, Irak, Egypte, Iran, Rusland en China.
In Midden- en West-Europa zijn zulke vondsten echter en stuk zeldzamer, en tot nu toe zijn er slechts enkele geregistreerd.
Een andere bijzonderheid is dat de meteoriet mogelijk verrassend ver van de opgraving in Zwitserland is ingeslagen.
De onderzoekers konden dit vaststellen door de samenstelling van elementen in het materiaal te onderzoeken met behulp van een methode waarbij het wapen wordt bestraald met röntgenstraling. De stralen die door de pijlpunt worden weerkaatst, worden vervolgens geanalyseerd.
Röntgenbeelden van de pijlpunt die op een veld vol meteorietfragmenten lag. Het materiaal waarvan de punt is gemaakt, blijkt echter van een meteoriet te komen die duizenden kilometers van de vindplaats is ingeslagen.
De röntgenmethode onthulde dat de pijlpunt bestaat uit ijzer, nikkel en een radioactieve isotoop van het element aluminium, aluminium-26.
Uitgebreid handelsnetwerk
Het meest interessante is dat de mix van metalen in de ijzeren pijlpunt niet overeenkwam met de meteorieten die in de buurt van de nederzetting in Zwitserland zijn gevonden. De onderzoekers vermoeden dat het ijzer afkomstig is van een specifieke groep meteorieten, de zogeheten IAB-meteorieten.
De archeologen keken naar drie grote, bekende IAB-meteorieten die in Europa zijn neergekomen en ontdekten dat de bron van het ijzer vermoedelijk de Kaalijärv-meteoriet is, die rond 1500 v.Chr. in Estland insloeg– 1600 kilometer van de vindplaats in Zwitserland.
Volgens de onderzoekers zegt de pijlpunt daarom ook iets over het uitgebreide netwerk van handelsroutes dat duizenden jaren geleden moet hebben bestaan.