Kosmologen, die zich met de structuur en de ontwikkeling van het heelal bezighouden, houden niet van unieke gebeurtenissen zonder verklaring. Zo zit de natuur niet in elkaar.
Gewoonlijk vormen natuurwetten het kader voor gebeurtenissen die vele malen optreden, zoals de vorming van sterren en planeten, die in groten getale ontstaan op plekken die de mogelijkheid bieden.
Dat idee kun je ook overbrengen op de kosmologie: de oerknal is niet uniek, maar is een onderdeel van een oneindig groot aantal oerknallen, die elk een heelal doen ontstaan.
Universa ontstaan telkens opnieuw
Nieuwe universa ontstaan uit eerdere universa, of ons heelal wordt eindeloos vaak opnieuw geboren in talloze oerknallen. Dat zijn twee theorieën die het klassieke verhaal van één oerknal uitdagen.
Theorie 1: Heelal vormt knoppen
Volgens kosmoloog Andrei Linde ontstaan er continu nieuwe universa, als knoppen aan een boom. Ons heelal is in zijn theorie slechts een van de ‘bellen’ waaraan nieuwe universa kunnen ontspruiten, net zoals we zelf ooit weer zijn ontstaan uit een eerder heelal, in een bellenproces dat eeuwig voortduurt.
Theorie 2: Heelal wordt opnieuw geboren
Volgens sommige onderzoekers trekt ons heelal zich op den duur samen en wordt het extreem compact. Als alle materie samengepakt is in een gebied ter grootte van een proton, kan de ruimtetijd niet verder worden samengeperst en ontstaat er een hevige, naar buiten gerichte kracht: een oerknal. Zo wordt het heelal steeds opnieuw geboren – als worstjes aan een touw.
Natuurkundigen: Het heelal is er slechts een van vele
De theorie is vaak afgedaan als speculatie, omdat we het bestaan van andere universa niet kunnen onderzoeken. Maar de laatste jaren komt in de kosmologie de theorie op van een ‘multiversum’, een verzameling universa.
Het begon in 1973, toen de natuurkundige Brandon Carter het zogeheten antropische principe invoerde in de kosmologie.
Dit is in feite de verbazing dat de natuurwetten zo goed zijn afgestemd op het ontstaan en de ontwikkeling van leven.
De theorie van de Russisch-Amerikaanse theoretisch natuurkundige Andrei Linde is dat universa steeds nieuwe universa voortbrengen.
Ontworpen om leven te huisvesten
In de jaren erop werd steeds duidelijker hoe ongelooflijk die afstemming is. Als de waarde van een groot aantal natuurlijke constanten ook maar een paar promille zou afwijken, zou het leven niet bestaan.
Dat heeft geleid tot de theorie dat het heelal bij voorbaat de juiste wetten en natuurlijke constanten bevat en dus is ontworpen voor leven – door een eerder universum te hergebruiken of door zich ‘voort te planten’.