Op 16 november 1974 verstuurden radioastronomen een boodschap vanuit de enorme Arecibo-telescoop diep in de dichte jungle van Puerto Rico.
De boodschap bestond uit wat wiskunde, scheikundige formules, DNA-informatie en een grafiek van de structuur van het zonnestelsel en de positie van de aarde.
Het doel van het toen omstreden bericht was de sterrenhoop Messier 13, ruim 20.000 lichtjaar van ons vandaan. En de hoop was dat intelligente wezens klaarstonden om het te ontvangen.
Nu hebben onderzoekers van NASA’s Jet Propulsion Laboratory (JPL) een nieuwe versie van het Arecibo-bericht geschreven in de hoop het eerste contact te kunnen leggen. Deze keer met een nog preciezere afzender.
Onderzoekers geven er een duidelijke afzender bij
Onder leiding van de ervaren onderzoeker Jonathan Jiang heeft de ploeg een 13 pagina’s tellend document gemaakt waarin staat hoe een bericht aan intelligent buitenaards leven eruit moet zien, wanneer in het jaar het verzonden moet worden – en hoe je ervoor kunt zorgen dat de ontvanger weet wie de afzender is.
De boodschap, ‘Beacon in the Galaxy’ gedoopt, geeft een inleiding in wiskunde, biologie en scheikunde, net als het Arecibo-bericht.
Het geeft ook details over ons DNA, de coördinaten van de aarde – in herkenbare groepen sterren – en de radiofrequentie waarop we te bereiken zijn.
Volgens Jonathan Jiang was het de bedoeling een zo kort mogelijke boodschap te ontwerpen met de maximale hoeveelheid informatie over onze samenleving en onze soort.
En dat is, dankzij de digitale kwantumsprongen die gemaakt zijn sinds het oorspronkelijke bericht in 1974 vanuit de Arecibo-telescoop verzonden werd, nu stukken makkelijker.
De Arecibo-telescoop in de jungle van Puerto Rico speurt al sinds 1963 naar buitenaards leven en was in 1974 de bron van het zogeheten Arecibo-bericht. In 2020 stortte de beroemde alienjager in toen het 900 ton wegende hangplatform van de telescoop ruim 100 meter naar beneden viel – op een spiegel van honderden meters doorsnee.
Eén ding moeten buitenaardse beschavingen begrijpen
De grootste uitdaging als je een bericht aan een onbekende ontvanger stuurt is dat er geen gemeenschappelijk referentiekader is.
Als er buitenaardse beschavingen zijn, hebben ze hun eigen geschiedenis, misschien een andere fysiologie en een heel andere manier om de wereld waar te nemen.
Het idee om een bericht op te stellen voor zo’n onbekende ontvanger berust dus op het enige waarvan we denken dat het universeel kan zijn: wiskunde.
Maar zelfs de wiskunde is doordrenkt van onze cultuur. We beelden getallen op een vaste manier af en gebruiken bepaalde formules.
De nieuwe boodschap is daarom gebaseerd op de meest elementaire wiskunde – priemgetallen, getallenstelsels, enzovoort. En het beschrijft die wiskunde in het meest neutrale getallenstelsel dat we hebben: het binaire.
Een voorbeeld van het nieuwe bericht dat met binaire codes contact wil maken met buitenaardse wezens.
Nobelprijswinnaars begrepen de boodschap niet
Het binaire stelsel bestaat uit enen en nullen. Computers werken volgens het systeem waarbij de twee opties voor ‘aan’ en ‘uit’ staan.
Met het binaire getallenstelsel kunnen de onderzoekers een zogeheten bitmap maken, die de aan/uit-methode gebruikt om een illustratie te maken waarin informatie over ons en onze planeet wordt opgeslagen.
Maar het punt is dat de methode moeilijk te ontcijferen kan zijn – zelfs voor mensen.
Frank Drake, die het Arecibo-bericht ontwierp, stuurde de boodschap naar deskundigen hier op aarde – onder wie verscheidene Nobelprijswinnaars – en geen van hen kon het bericht ontcijferen.
De bitmapbenadering is ook bekritiseerd omdat buitenaardse wezens rond een verre ster de tekening misschien helemaal niet zien – wie weet hebben ze wel een heel andere manier om hun omgeving te registreren.
De boodschap van het JPL-team gebruikt echter een speciaal priemalfabet dat de ontvanger uitlegt hoe hij de boodschap moet begrijpen.
Helling van de aarde bepaalt het verzendtijdstip
Allen-teleskopet i California er en samling av 42 radioteleskoper som blant annet leter etter liv i rommet.
De onderzoekers willen het bericht verzenden in maart of oktober, wanneer de helling van de aarde ervoor zorgt dat de boodschap niet overstemd wordt door achtergrondruis van de zon.
Maar waarvandaan sturen we het? Jonathan Jiang houdt het op de reusachtige Chinese radiotelescoop FAST of de Amerikaanse Allen Telescope Array.
Het punt is dat de huidige telescopen geen berichten kunnen verzenden – alleen ontvangen.
Het team hoopt samen met FAST te achterhalen hoe het idee uitgevoerd kan worden, maar makkelijk wordt het niet.
De volgende vraag is of de onderzoekers wel een bericht namens de hele mensheid mogen sturen,
Veel wetenschappers hebben gewaarschuwd tegen contact met intelligente buitenaardse beschavingen. De bekendste is misschien wel de natuurkundige Stephen Hawking.
Jonathan Jiang hoopt in elk geval dat het artikel van het team stemt tot nadenken over leven in de ruimte – en een discussie over de vraag of we het bericht wel of niet moeten sturen.