Meestal denken we bij planeetbanen aan parallelle banen om een ster.
Maar in de duisternis tussen de talloze sterren in de Melkweg reizen ook losse planeten zonder een bepaalde ster als vast punt.
Er is nog maar weinig bekend over deze interstellaire planeten, maar nu hebben astronomen het kleinste exemplaar tot nu toe ontdekt – ter grootte van de aarde of Mars – en daarmee de jacht op verborgen hemellichamen voortgezet.
Opening onthult aardachtige planeet
Solitaire planeten bewegen zich door het heelal zonder door één bepaalde ster te worden verlicht. Daarom valt het niet mee om ze op het spoor te komen.
De planeten worden meestal ontdekt door een zeldzaam verschijnsel: microlensing. Dat doet zich voor als drie hemellichamen – een ster, een passerend object en een telescoop – op één lijn komen te staan.
Als een object voor verre sterren langs beweegt, wordt hun licht door de zwaartekracht van dat object afgebogen tot een verlichte ring. Telescopen nemen de opening waar als een verhoogde lichtsterkte van de achterliggende ster.
Meestal vinden astronomen losse planeten ter grootte van Jupiter. Maar nu is er een planeet gespot waarvan de grootte tussen die van de aarde en Mars in zit.
Hoe groter het object is, hoe langer de verhoogde lichtsterkte van de achterliggende ster aanhoudt. Deze kleine exoplaneet veranderde de lichtsterkte 41,5 minuten lang – de korste periode van microlensing die ooit geregistreerd is.
De exoplaneet werd in 2016 gespot op het Las Campanas-observatorium in Chili.
Telescoop jaagt op solitaire planeten
Onderzoek wijst uit dat het aantal weesplaneten in de Melkweg even groot kan zijn als het aantal sterren, dus circa 200 miljard.
De nieuwe ontdekking verruimt onze kennis over interstellaire planeten doordat ze aantoont dat zelfs kleine planeten ter groote van de aarde kunnen worden opgespoord.
Deze kennis komt goed van pas als de Nancy Grace Roman-ruimtetelescoop in de jaren 2020 op pad wordt gestuurd. Deze telescoop zal het grootste microlensing-onderzoek tot nu toe uitvoeren waarbij potentieel 60 aardachtige losse planeten gespot kunnen worden.
Het onderzoek moet ophelderen hoe interstellaire planeten ontstaan, en of bijvoorbeeld Neptunus’ maan Triton en sommige planetoïden ooit uit een ander sterrenstelsel kwam, zoals wordt vermoed.