Exoplaneten die op de aarde lijken, lopen groot gevaar door hun eigen ster te worden verzwolgen. Zeker als de planeten behoren tot een zogeheten dubbelstersysteem. Dit is de conclusie van een nieuwe studie door wetenschappers van het Italiaanse astrofysica-instituut INAF.
In een kwart van de zonnestelsels waar planeten om een dubbelster draaien, zal een van de planeten op een gegeven moment door een van de sterren worden opgeslokt. Dit gebeurt veel vaker dan astronomen dachten.
Eerdere studies hebben aangetoond dat sommige dubbelsterren niet allebei evenveel zware elementen, zoals ijzer, bevatten. Maar de oorzaak is een mysterie.
Mogelijk zijn de sterren gewoon anders ontstaan, maar zo’n verklaring levert grote problemen op voor astrofysici, aangezien sterren volgens de theorieën bijna altijd uit dezelfde gaswolk ontstaan.
Verreweg de meeste dubbelsterren ontstaan tegelijkertijd uit dezelfde wolk van stof en gas. Dus moeten ze dezelfde samenstelling hebben.
Het is daarom waarschijnlijker dat het verschil is ontstaan doordat een van de sterren een planeet met veel zware elementen, dus een rotsplaneet zoals de aarde, heeft verzwolgen.
Hete sterren lopen tegen de lamp
Om te weten te komen hoe vaak dit het geval is, onderzochten de onderzoekers de samenstelling van 107 dubbelsterren waarbij de twee sterren bijna identiek zijn. De onderzoekers richtten zich op sterren die qua oppervlak iets heter zijn dan de zon, dus met temperaturen van meer dan 6500 °C.
Dit type ster houdt het opgeslokte materiaal vast in zijn buitenste laag, waardoor eventuele metalen van een planeet waarneembaar zijn in het licht van de ster. In circa een kwart van de dubbelsterren zagen de wetenschappers een groot verschil in de inhoud van zware elementen.
Koudere sterrenparen vertoonden niet dat verschil. In een koudere ster is het planetaire materiaal namelijk over alle lagen van de ster verdeeld, waardoor het zo sterk is ‘verdund’ dat het niet langer in het licht van de ster waar te nemen valt.
Materiaal dat van een rotsplaneet wordt opgeslokt, blijft in de buitenste lagen van een hete ster. Er zijn sporen van te zien in het licht van de ster.
De temperatuur van sterren heeft geen effect op hun vermogen om planeten op te slokken. De onderzoeksresultaten duiden er dan ook op dat circa een kwart van alle dubbelstersystemen planeten verzwelgt – en dat dit de reden is waarom twee sterren in een paar soms niet evenveel zware elementen hebben.
Als sterren verschillend ontstaan waren, zouden we dezelfde mate van diversiteit zien in zowel warme als koude dubbelsystemen.
Zon heeft nog geen honger
De bevindingen van de onderzoekers gelden alleen voor dubbelsterren, maar zij benadrukken dat enkelvoudige sterren zoals de zon ook planeten kunnen opslokken. Voor enkelvoudige sterren is het alleen niet mogelijk een soortgelijke studie te doen, omdat er geen tweelingster is om mee te vergelijken.
Sterren komen meestal in paren voor
Maar dat betekent niet dat we bang moeten zijn dat we binnenkort door onze eigen zon worden opgeslokt. Ons zonnestelsel lijkt zeer stabiel en er zijn geen tekenen dat de binnenste planeet, Mercurius, door de zon zal worden verzwolgen – althans niet voordat onze ster over ongeveer 4 miljard jaar zijn doodsstrijd ingaat en opzwelt tot een rode reus.
Tegen die tijd zal de zon zo groot zijn dat hij Mercurius en Venus zal omsluiten – en mogelijk ook de aarde.
