Mark Garlick/University of Warwick

Exoplaneet is naakte kern van een gasreus

Voor het eerst is er een planeet ontdekt die kan laten zien wat gasplaneten als Neptunus, Jupiter en Saturnus bevatten.

Wetenschappers van de University of Warwick in Groot-Brittannië hebben een exoplaneet ontdekt die zijn weerga niet kent in ons eigen zonnestelsel. Het is geen typische rotsplaneet en ook geen gasplaneet, maar een soort combinatie.

De exoplaneet, TOI 849 b genaamd, draait om een zonachtige ster op 734 lichtjaar van de aarde. Hij staat zo dicht op zijn ster dat een jaar er maar 18 uur duurt, en aan het oppervlak is het 1500 °C.

De planeet is 3,5 keer zo groot als de aarde en heeft 39 keer de massa, dus de onderzoekers weten zeker dat hij uit gesteente bestaat.

Een pas ontdekte atmosfeerloze rotsplaneet staat zo dicht op zijn ster dat een jaar er maar 18 uur duurt.

© ESO

Maar tot hun verbijstering heeft de planeet nauwelijks een atmosfeer. Als hij zich had ontwikkeld zoals de planeten van ons zonnestelsel, zou hij met zijn massa een dichte atmosfeer van gassen hebben opgebouwd en meer op Neptunus lijken, die de helft van zijn massa heeft.

Twee verklaringen voor verlies van gas

De wetenschappers vermoeden dat de exoplaneet ooit wel een gasplaneet was, maar dat hij zijn gas heeft verloren. Dat kan op twee manieren zijn gebeurd: of de hitte van de ster heeft de atmosfeer weggekookt, of hij is zijn gassen kwijtgeraakt als gevolg van een botsing met een andere planeet.

Als TOI 849 b een restant van een gasplaneet is, biedt hij astronomen een unieke kans om erachter te komen hoe de gasreuzen van ons zonnestelsel opgebouwd zijn.

© Diego Barucco/Alamy/ImageSelect

3 feiten over gasplaneten

Atmosfeer: Gasplaneten hebben geen vast oppervlak, maar bestaan vooral uit een atmosfeer van waterstof en helium.

Diepere lagen: Onder de atmosfeer zit een vloeibare laag, en bij Neptunus ook een dikke laag ijs van water en methaan.

Kern: We weten niet veel over de kern van gasplaneten. Hij bestaat mogelijk uit gesteente, ijzer, ijs en metallische waterstof.

Al tientallen jaren denken astronomen dat gasplaneten een vaste kern van gesteente onder hun dikke atmosfeer hebben, maar sinds kort twijfelen ze aan dat idee.

De satelliet Juno, die om Jupiter draait, heeft metingen uitgevoerd aan het zwaartekrachtveld, en die duiden op een meer diffuse kern zonder harde grens tussen vloeibare en gasvormige lagen.