Astronomen ontdekken een van de verste sterrenstelsels ooit
De James Webb-telescoop heeft een klein, ver sterrenstelsel aan het licht gebracht, dat mogelijk een van de eerste is die na de oerknal zijn ontstaan.
Het verre, zwakke sterrenstelsel JD1 (kader), dat zich achter een heldere cluster van sterrenstelsels bevindt, Abell 2744.
De eerste miljoenen jaren na de oerknal was het heelal koud en donker, tot de eerste sterren en sterrenstelsels verschenen.
Maar hoe ontstonden die allereerste sterren in de totale duisternis, en wat zette de zogeheten kosmische dageraad in gang?
Een internationaal team van astrofysici van de University of California en anderen hebben een ver, zwak sterrenstelsel ontdekt dat mogelijk behoort tot de eerste generatie sterrenstelsels die in het vroege heelal door de resten van de waterstofnevel van de oerknal heen brak.
Ze hopen dat de ontdekking ons meer kan leren over het einde van de kosmische duisternis.
Het sterrenstelsel, JD1, is een van de verste en zwakste die we kennen, en we zien het zoals het zo’n 13,3 miljard jaar geleden was, toen het heelal circa 4 procent van zijn huidige ouderdom had.
Onze scherpste blik zoomt in
De ontdekking is te danken aan de krachtigste ruimtetelescoop die we hebben, James Webb. Met behulp van de infraroodcamerasensoren ervan konden de onderzoekers de ouderdom van het sterrenstelsel, de afstand tot de aarde en het aantal sterren bepalen.
Dat was nog niet eenvoudig, want JD1 bevindt zich achter een grote cluster van naburige sterrenstelsels, Abell 2744, die het licht ervan afbuigt. Daardoor lijkt JD1 groter en helderder – een verschijnsel dat bekendstaat als het zwaartekrachtlenseffect.
Om dezelfde reden was het niet mogelijk om de eerste generatie sterrenstelsels te bestuderen – een van de belangrijkste doelen binnen de astronomie – tot de extreem krachtige ruimtetelescoop zijn intrede deed.
En zelfs voor de James Webb-telescoop is dit een bijzondere ontdekking, aldus de astronomen.
‘Voordat de James Webb een jaar geleden werd geactiveerd, durfden we er niet eens van te dromen om het bestaan van zo’n zwak sterrenstelsel te bevestigen,’ zei Tommaso Treu, tweede auteur van het onderzoek, in een persbericht.