Ben jij er zo een die overspoeld wordt door vreugde als een baby’tje in de kinderwagen je van oor tot oor naar je lacht? Of voel je de warmte van tevredenheid door je lichaam stromen bij het zien van de kiemen in je bloembak?
Dan moet je die kwaliteit koste wat het kost vasthouden, want het is een geschenk om vreugde te kunnen vinden in de kleine dingen in het leven.
Het vermogen om vreugde te vinden in kleine en schijnbaar banale details is belangrijker dan we ons kunnen voorstellen. Veel mensen lukt dat niet, en volgens onderzoekers van Mississippi State University in de VS kunnen ze hun eigen geluk zelfs in de weg zitten.
Het positieve wordt verdrongen
Voor sommige mensen kan het onvermogen om het positieve te zien en geluk te vinden in details chronisch worden, waardoor ze verstrikt raken in een web van negativiteit. Dit probleem komt vooral voor bij mensen met een depressie, zegt Michael R. Gallagher van de Mississippi State University, die een onderzoek leidde dat gepubliceerd is in het Journal of Behavior Therapy and Experimental Psychiatry. Het onderzoek is gebaseerd op een enquête onder 898 studenten.
In veel gevallen is het probleem dat elk ontluikend gevoel van positiviteit geassocieerd wordt met een negatieve uitkomst. Mensen zijn dus niet immuun voor vreugde, maar er eerder bang voor, of ze verdringen het uit hun bewustzijn zodra ze het voelen.
Self-fulfilling prophecy
In technische termen heet dit fenomeen reward devaluation theory (RDT) en simpel gezegd devalueert iemand die daar last van heeft, elke positieve emotie uit angst dat het zal leiden tot een negatieve uitkomst. In feite wordt het een soort self-fulfilling prophecy en een vicieuze cirkel.
Er kunnen allerlei redenen zijn waarom mensen positieve emoties eng vinden en bang zijn dat ze gestraft zullen worden als ze zich ermee inlaten. Soms hebben ze in het verleden slechte dingen meegemaakt na positieve emoties. Dit kan de ervaring zijn van verliefd worden op iemand met alle vlinders van dien, om er vervolgens achter te komen dat het gevoel niet wederzijds was.
Er zijn ook voorbeelden van mensen die een bijgeloof ontwikkelen tegen overdreven positieve gevoelens. Met een aangeboren angst om ‘vervloekt’ te zijn, drukken ze hun positieve gevoelens weg omdat ze niet willen dat het positieve wordt overstemd door het negatieve.
Tot slot zijn er mensen die vinden dat ze het niet verdienen om gelukkig te zijn.
Er zijn behandelingen
Het goede nieuws is dat het mogelijk is om deze angst voor geluk te overwinnen. De therapievorm PAT (positive affect treatment) leert mensen positieve emoties te omarmen en activiteiten in het leven te kiezen die leuk zijn en waar ze blij van worden. Natuurlijk is dit niet zo simpel als mensen een diepgewortelde angst hebben dat het tot iets negatiefs zal leiden.
Maar in werkelijkheid is het dezelfde aanpak als wanneer we van tevoren weten aan welke spiergroepen we gaan werken voordat we aan een fysiek trainingsprogramma beginnen.
Bij PAT krijgen mensen eerst instructies over de mechanismen die ervoor zorgen dat ze positieve ervaringen verdringen en leren ze dat de behandeling het proces kan omkeren en ze kan helpen het positieve te omarmen.