Circa een op de vijf Amerikaanse vrouwen in de vruchtbare leeftijd slaagt er na een jaar proberen niet in om zwanger te worden. 20 procent van hen heeft geen verklaring voor hun onvruchtbaarheid.
Onderzoekers van Houston Methodist Hospital hebben echter een enigszins onverwachte observatie gedaan, die een deel van de verklaring vormt en in de toekomst wellicht zelfs kan leiden tot een nuttige behandeling voor vrouwen over de hele wereld.
De onderzoekers beschrijven hun ontdekking in het wetenschappelijke tijdschrift Journal of Lipid Research.
Boosdoener zit in het bloed
Er lijkt een verband te zijn tussen een hoog gehalte HDL (high-density-lipoproteïne) in het bloed en onvruchtbaarheid bij vrouwen. Uit proeven met onvruchtbare muizen bleek zelfs dat het mogelijk is de vruchtbaarheid te herstellen door hun HDL-waarden te verlagen.
HDL is een lipoproteïne die cholesterol transporteert en wordt ook wel ‘goed’ cholesterol genoemd omdat het helpt overtollig cholesterol uit de lichaamsweefsels te verwijderen en terug te brengen naar de lever, waar het wordt afgebroken en afgevoerd.
Daarom wordt al jaren gezegd dat een hoog HDL-gehalte goed is, maar volgens het nieuwe onderzoek kan een te hoog gehalte negatieve gevolgen hebben.
Als het HDL-molecuul onbruikbaar wordt
‘Wanneer de HDL-concentratie een bepaald niveau overschrijdt, verandert de structuur van het HDL-molecuul en wordt dit groter. Het vergrote HDL-molecuul werkt niet goed en kan daarom zijn normale fysiologische taken niet uitvoeren,’ zegt onderzoeksleider Corina Rosales, assistent-hoogleraar Molecular Biomedicine. HDL is onder andere belangrijk voor de vruchtbaarheid.
‘We weten dat de eierstokken vol zitten met HDL-receptoren, dus het metabolisme van HDL moet om die reden een belangrijke rol spelen in de vruchtbaarheid,’ zegt ze.
Onvruchtbare muizen werden weer vruchtbaar
Proeven met vrouwelijke muizen die genetisch gemanipuleerd waren om onnatuurlijk hoge HDL-waarden in hun bloed te hebben, bevestigden het verband. Ze waren volledig steriel als gevolg van de hoge HDL-niveaus, maar toen Rosales en haar team het HDL-gehalte reduceerden met een cholesterolverlagend medicijn, konden de dieren weer drachtig worden.
Experiment met HDL-verlagend eiwit
De wetenschappers herhaalden de procedure met steriele vrouwelijke muizen met hoge HDL-waarden, maar gebruikten nu een bacterieel eiwit, serum opacity factor (SOF), dat zich richt op HDL. Ze slaagden erin het HDL-gehalte van de muizen te verlagen, waardoor de HDL-moleculen hun normale grootte en structuur terugkregen en de vruchtbaarheid herstelde.
‘We hebben te maken met een heel bijzonder eiwit met unieke eigenschappen. In onze experimenten is aangetoond dat serum opacity factor het HDL-gehalte binnen drie uur met meer dan 40 procent verlaagt. Het is dus een behoorlijk krachtig eiwit,’ zegt Corina Rosales.
Mogelijke behandeling in de toekomst
De onderzoekers plannen nieuwe tests om het HDL-gehalte te controleren bij vrouwen die een vruchtbaarheidsbehandeling ondergaan. Als zij hoge HDL-waarden in hun bloed hebben, zou serum opacity factor deel kunnen uitmaken van een toekomstige behandeling.
‘Zelfs als we maar één procent van de vrouwen die moeite hebben om zwanger te worden kunnen helpen, zal dat een grote uitkomst voor hen zijn, en ik denk dat we op dit gebied het grootste verschil kunnen maken met ons onderzoek,’ zegt Corina Rosales.