‘Je ontbijt overslaan of onderweg opeten houdt bij kinderen en jongeren direct verband met een verhoogde kans op het ontwikkelen van psychosociale problemen.’
Dat is klare taal van onderzoeker en postdoc José Francisco López-Gil van de Spaanse universiteit Castilla-La Mancha in Ciudad Rea.
Samen met drie andere onderzoekers uit het VK en Spanje analyseerde López-Gil gegevens van 3772 antwoorden op gezondheidsvragen in de Spaanse nationale gezondheidsenquête van 2017.
En hier vond het team een rechtstreeks verband tussen geestelijke gezondheid en ontbijten – en vooral de plaats waar jongeren ontbijten maakt uit.
Volgens de gegevens van de onderzoekers is buitenshuis ontbijten bij 4- tot 14-jarigen zelfs bijna even schadelijk voor de geestelijke gezondheid als de maaltijd helemaal overslaan.
Psychosociale problemen worden gedefinieerd als psychische problemen die een negatieve invloed hebben op sociale relaties.
Psychosociale problemen
Psychosociale problemen worden gedefinieerd als geestelijke gezondheidsproblemen of uitdagingen die een directe negatieve invloed hebben op iemands vermogen om gezonde sociale relaties aan te gaan.
Daarbij kunnen horen:
- Laag gevoel van eigenwaarde
- Angst
- Depressie
- Perfectionisme
- Weinig empathie
- Stemmingswisselingen
‘Onze resultaten wijzen erop dat niet alleen het ontbijt zelf belangrijk is, maar ook dat het uitmaakt waar jongeren ontbijten – en wat ze eten,’ zegt López-Gil over de ontdekking.
Het onderzoeksteam zelf veronderstelt dat het verband tussen geestelijke gezondheid en de plaats waar het ontbijt wordt gegeten te maken kan hebben met het feit dat een ontbijtje onderweg vaak minder voedzaam is dan een ontbijtje dat thuis door de ouders wordt klaargemaakt.
Ook maken de onderzoekers er geen geheim van dat ze een verband zien tussen de geestelijke gezondheid van jonge mensen en de sociale en familiale relaties die ontstaan rond een gezonde en rustige ontbijttafel met het gezin.
Vermijd eieren, kaas en vlees bij het ontbijt
En wat er bij het ontbijt op tafel staat, is ook niet onbelangrijk, blijkt uit de gegevens.
Goede dingen om bij het ontbijt te nemen zijn melk, thee, chocolade, cacao, yoghurt, volkorenprodukten als havermout of muesli, toast en andere gebakken producten.
Omgekeerd moet je volgens de Spaanse gezondheidsstudie eieren, ham en kaas laten staan – typisch voedsel dat veel vet en cholesterol bevat.
Om psychosociale gezondheidsproblemen bij jongeren te voorkomen, moet het ontbijt ook zuivel en/of graanproducten bevatten. José Francisco López-Gil
Hoewel de bestudeerde gegevens beperkt zijn tot Spanje, komen de resultaten van de studie overeen met eerdere bevindingen, al wijzen de onderzoekers erop dat landen of streken waar scholen een gezond en voedzaam ontbijt aanbieden wel eens andere resultaten kunnen laten zien.
‘Onze bevindingen ondersteunen de noodzaak om het ontbijt te promoten als een belangrijk onderdeel van een gezonde levensstijl, maar ontbijt wel thuis,’ zegt José Francisco López-Gil.
‘Om psychosociale problemen bij jongeren te voorkomen, moet het ontbijt bovendien zuivel en/of graanproducten bevatten – en moet de inname van dierlijke voedingsmiddelen met een hoog gehalte aan verzadigd vet en cholesterol tot een minimum beperkt worden.’
De volgende stap is een meer gedetailleerd onderzoek naar oorzaak en gevolg om precies vast te stellen waarom kinderen en jongeren die het ontbijt overslaan of onderweg opeten, meer kans lopen op psychologische uitdagingen die hen sociaal beïnvloeden.