Shutterstock
Obesitas
Gezondheid

Nieuw onderzoek: Je kunt best dik en gezond zijn

Onderzoekers hebben enigszins verrassend ontdekt dat de BMI-schaal een blinde vlek heeft wat betreft ziekten die met overgewicht verband houden.

Gepubliceerd op 29.09.22
Door Bjørn Falck Madsen

Een nieuw Amerikaans onderzoek van het Van Andel Institute in Michigan trekt de BMI-schaal in twijfel door te stellen dat het niet voldoende is om alleen naar het gewicht in verhouding tot de lengte te kijken. BMI is een behoorlijk onnauwkeurige rekenmethode, zeggen de onderzoekers, die geen rekening houdt met onderliggende genetische verschillen tussen mensen en daardoor makkelijk een verkeerd beeld kan geven van iemands gezondheid.

De Amerikaanse wetenschappers ontdekten dat mensen die volgens de BMI-schaal overgewicht hebben, niet noodzakelijk een verhoogde kans hebben op bijvoorbeeld hart- en vaatziekten of diabetes. En omgekeerd kunnen mensen die in de categorie ‘normaal gewicht’ vallen, best genetische aanleg hebben voor dit soort ziekten.

Tweelingen op de weegschaal

We weten al langer dat er minstens drie soorten mensen bestaan als het om overgewicht gaat: gezonde mensen met overgewicht, mensen met overgewicht en gerelateerde kwalen als diabetes en hart- en vaatziekten, en mensen met overgewicht die deze ziekten aan het ontwikkelen zijn. We wilden weten of we genetische variaties konden aanwijzen in deze categorieën,’ zegt J. Andrew Pospisilik, PhD, de leider van het onderzoek.

Om meer te weten te komen over de verschillende vormen van overgewicht brachten Pospisilik en zijn team het gewicht van 153 tweelingen uit de Britse TwinsUK-database gedurende een langere periode in kaart. Verder deden ze proeven met muizen om het patroon te bevestigen.

Levensstijl kan genen beïnvloeden

De observaties brachten vier metabolische subgroepen in kaart. Twee neigden naar een slank lichaam en twee kampten met overgewicht. Een van de twee groepen met overgewicht was meer geneigd om een ontstekingstoestand in het lichaam te hebben, wat de kans op kanker en andere ziekten kan verhogen.

Bij de tweede groep ontbrak deze tendens. De onderzoekers ontdekten ook dat bepaalde genen op factoren als voedsel en levensstijl reageerden, die het risico op overgewicht en ziekte verhogen. Andere deden dat niet. We spreken hier van epigenetische veranderingen. Anders dan genetische veranderingen liggen deze niet vast en zijn ze terug te draaien, omdat het DNA hetzelfde blijft.

Lees ook:

De conclusie is dat het allemaal niet zo zwart-wit is. Waar de wetenschap eerder overgewicht en een verhoogd risico op ziekten aan elkaar gelijkstelde, is het beeld nu genuanceerder. Je kunt genetische aanleg hebben voor bepaalde aandoeningen, en ook je voedingspatroon en levensstijl kunnen invloed hebben op de manier waarop genen tot uitdrukking komen (epigenetica). Het nieuwe onderzoek laat zien dat iemands gezondheid niet af te lezen is op een BMI-schaal, maar dat een individuele benadering nodig is.

Mogelijk moet de manier waarop artsen in de toekomst met lichaamsgewicht en overgewicht omgaan, worden aangepast.

‘Door onze observaties toe te passen in een klinische test, kunnen medici hun patiënten op een veel doelmatiger manier helpen,’ aldus J. Andrew Pospisilik.