Als bacteriën suikers in afzettingen op de tanden afbreken, wordt er zuur gevormd, dat het glazuur aantast en gaatjes veroorzaakt. Dit noemen we tandbederf of cariës.
Het is al langer bekend dat de tandplak- en zuurvormende bacterie Streptococcus mutans, samen met andere bacteriën die zuur vormen, de hoofdoorzaak van het probleem is.
Maar microbiologen van de University of Pennsylvania vragen zich al langere tijd af of er niet nog een bacterie bij betrokken is.
‘Partner in crime’ ontdekt
Door tandplakmonsters van 300 kinderen tussen de drie en de vijf jaar te analyseren, zijn ze er nu in geslaagd om deze onbekende ‘partner in crime’ te identificeren. Het onderzoek is gepubliceerd in het tijdschrift *Nature Communications.
Het gaat om de anaerobe bacterie Selenomonas sputigena. De bacterie, die vooral voorkomt in de bovenste luchtwegen van mensen, veroorzaakt bloedvergiftiging en parodontitis.
Bacterie helpt bij zuurvorming
Bij levensbedreigende bloedvergiftiging is er een overvloed van deze bacterie in de biofilm in de mond waargenomen als de infectie op zijn hoogtepunt is.
S. sputigena werkt blijkbaar efficiënt samen met S. mutans, waardoor deze bacterie helpt bij het produceren van zuur, dat glazuur en tandbeen aantast.
Gevangen door glucanen
S. mutans is bijzonder goed in het produceren van glucanen, die een versterkend effect hebben op tandplakvorming. S. sputigena, die over oppervlakken kan bewegen, wordt gevangen door de glucanen.
Als dit gebeurt, vermenigvuldigt S. sputigena zich en vormt op cellen gebaseerde, honingraatvormige (achthoekige) ‘superstructuren’, die S. mutans inkapselen en beschermen.
Samen maken ze cariës erger
Samen vormen deze twee bacteriën een agressief stel, dat de vorming van zuur stimuleert, waardoor het tandbederf om zich heen grijpt.
De ontdekking van de onderzoekers geeft een compleet nieuw inzicht in de ontwikkeling van cariës en kan helpen om de preventie van deze aandoening in de toekomst doelgerichter te maken.
Daarnaast heeft het onderzoek nieuwe en onbekende mechanismen blootgelegd die ten grondslag liggen aan de ontwikkeling van bacteriële microfilm (biofilm), die relevant kunnen zijn in andere klinische contexten.