Kritiek op populaire afslankproducten wegens kans op kanker
De succesvolle afslankproducten van Novo Nordisk worden onderzocht op de vermeende kans op kanker en bijwerkingen.
Wegovy is bedoeld voor mensen met obesitas of overgewicht met gewichtsgerelateerde ziekten. Ozempic is van oorsprong gericht op patiënten met diabetes type 2.
Het afslankmiddel Wegovy en het diabetesmedicijn Ozempic van Novo Nordisk leken een oplossing te bieden voor problemen met gewichtsverlies waar veel mensen al tientallen jaren op wachten.
De medicijnen bieden de mogelijkheid om 15-20 procent af te vallen en vormen daarmee een alternatief voor ingrepen om lichaamsgewicht kwijt te raken. Uit een onderzoek blijkt echter dat je de medicatie constant moet blijven gebruiken om de voordelen van Wegovy en Ozempic in stand te houden, waardoor de medicijnen in een nieuw daglicht komen te staan.
Toen Wegovy en Ozempic in juni 2021 werden goedgekeurd door de Amerikaanse gezondheidsautoriteiten, was de vraag zo groot dat de productie het niet kon bijbenen en er leveringsproblemen ontstonden. En dat probleem is blijven bestaan.
Nu wordt er in een [onderzoek](https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/36356111/ {"target":"_blank"} een verband gelegd tussen de twee medicijnen en een verhoogd risico op kanker, suïcidale gedachten en onbedoelde veranderingen in het uiterlijk van patiënten.
Semaglutide, dat zowel in Wegovy als in Ozempic zit, werkt in het lichaam op dezelfde manier als een verzadigingshormoon dat in de dunne darm wordt geproduceerd. Het vermindert de eetlust en verhoogt het gevoel van verzadiging, waardoor je minder eet en dus afvalt.
Wegovy is goedgekeurd door de gezondheidsautoriteiten voor mensen met obesitas of overgewicht met gewichtsgerelateerde ziekten, terwijl Ozempic oorspronkelijk was gericht op patiënten met diabetes type 2, maar tegenwoordig ook veel wordt gebruikt als medicijn om af te vallen.
Novo Nordisk zelf heeft in een reeks dierstudies een mogelijk verband gevonden tussen schildklierkanker en het werkzame bestanddeel semaglutide.
Novo ontkent echter tegenover Wetenschap in Beeld dat er een risico is op kanker bij mensen.
‘Veiligheidsgegevens van grote klinische proefprogramma’s en post-marketing follow-ups hebben geen causaal verband aangetoond tussen semaglutide en schildklierkanker,’ schrijft Novo Nordisk in een mail aan Wetenschap in Beeld.
Kankerrisico voor diabetespatiënten
Een Franse studie kwam echter uit op een verhoogd risico op schildklierkanker met deze medicijnen bij patiënten met diabetes type 2.
Daarom gaat het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA) nu onderzoek doen naar het kankerrisico van Wegony en Ozempic.
Beide medicijnen bevatten ook het zogeheten glucagonachtige peptide-1 (GLP-1), dat in het onderzoek in verband wordt gebracht met de ontwikkeling van kanker bij mensen met diabetes type 2.
GLP-1 is een natuurlijk hormoon dat vrijkomt in de darmen als we eten. Medicijnen op basis van GLP-1 bevatten een kunstmatige versie van het natuurlijke hormoon.
Naar aanleiding van het onderzoek staat er in de VS al een waarschuwing op de verpakking van het afslankmiddel Wegony over het mogelijke risico op schildklierkanker.
Novo Nordisk schrijft aan Wetenschap in Beeld dat een direct verband tussen GLP-1-medicijnen en het risico op kanker bij patiënten met diabetes type 2 nog niet is vastgesteld.
‘GLP-1 wordt al meer dan 15 jaar gebruikt bij de behandeling van diabetes type 2 en al 8 jaar bij de behandeling van obesitas. Hieronder vallen zowel semaglutide als liraglutide van Novo Nordisk, die al meer dan 10 jaar op de markt zijn,’ schrijft Novo aan Wetenschap in Beeld.
Medicijnen met GLP-1 zijn eerder door de EMA onderzocht op een mogelijk verband met een verhoogd risico op kanker, maar preparaten die hormoonstoffen bevatten werden goedgekeurd.
Suïcidale gedachten en ‘Ozempic butt’
Parallel aan het onderzoek naar het kankerrisico van Wegovy en Ozempic groeit het aantal gemelde bijwerkingen van met name Ozempic.
Daaronder vallen zelfmoordgedachten.
Ook in dit geval houdt de EMA de ontwikkeling van de gemelde bijwerkingen actief in de gaten.
Het is echter niet zeker dat er een verband is tussen de medicatie en suïcidale gedachten.
Toen Wetenschap in Beeld vroeg naar de gerapporteerde bijwerkingen, schreef Novo ons dat een causaal verband tussen semaglutide en suïcidale gedachten of automutilatie niet is aangetoond.
Andere gemelde bijwerkingen die op sociale media veel aandacht krijgen, zijn de zogeheten ‘Ozempic butt’ en ‘Ozempic face’.
Gebruikers van het medicijn die tot 64 kilo zijn afgevallen, klagen dat ze ‘hangbillen’ hebben, en anderen melden dat het snelle gewichtsverlies meer rimpels in hun gezicht veroorzaakt en dat ze er wallen van onder hun ogen krijgen.
Maar elke vorm van snel of aanzienlijk gewichtsverlies kan leiden tot een losse, verslapte of snel verouderende huid, zegt een expert.
‘Gewichtsverlies als gevolg van welke ingreep dan ook kan ertoe leiden dat je vetweefsel verliest. Dit betekent dat de huid dus minder weefsel heeft dat hij moet bedekken, waardoor het er minder vol en uitgezakt uit kan zien,’ zegt Anthony Kraftson, universitair hoofddocent endocrinologie en directeur van een groot gewichtsnavigatieprogramma aan de universiteit van Michigan.
Nieuwe concurrent wacht in de coulissen
Novo laat Wetenschap in Beeld weten geen commentaar te kunnen geven op de ‘Ozempic-kont’, omdat het medicijn vaak wordt voorgeschreven voor de behandeling van aandoeningen waarvoor het niet specifiek is toegestaan.
Novo Nordisk schrijft verder dat de meest voorkomende bijwerkingen misselijkheid, braken, diarree, buikpijn en constipatie zijn.
Terwijl Novo streeft naar de lancering van een ander afslankmiddel, Cagricema, in 2026, hijgt een concurrerend geneesmiddel in de nek van de farmaceutische gigant.
Het Amerikaanse farmaceutische bedrijf Eli Lilly zou in een fase 2-onderzoek met het afslankmiddel Retatrutide een hoger gewichtsverlies gerealiseerd hebben dan Wegovy kan bieden.