Een klein, donker buisje dat meerdere keren per dag een mengsel van vuil, bacteriën, pluisjes en zeepresten opzuigt.
Je afvoer is waarschijnlijk niet een plek waar je graag je vingers in steekt, en je staat er ook niet dagelijks bij stil.
Toch vervult hij een belangrijke taak in je huishouden en draagt hij bij aan het binnenklimaat waarin je vele uren per dag doorbrengt.
Nu zijn onderzoekers van de Britse universiteit van Reading in de gruizige diepten gedoken om te onderzoeken wat er schuilgaat. En het blijkt dat de bedompte, donkere omgeving meer verrassingen herbergt – waaronder potentieel schadelijke.
Kleine schimmelige jungles
Met steriele wattenstaafjes verzamelden de onderzoekers monsters van wel 250 wastafels in 20 gebouwen van een grote universiteit.
Vervolgens pasten ze een bekende methode toe, waarbij de stukjes DNA van de monsters in het laboratorium werden vermenigvuldigd, zodat de onderzoekers de kleine microben in de afvoer konden identificeren – een proces dat bekend staat als PCR.
Zo bleek dat elke afvoer verrassend veel schimmels herbergt, en dat de schimmelgemeenschappen in de gootstenen merkwaardig veel op elkaar lijken – een beetje als kleine, schimmelige regenwouden.
‘We verwachtten wel schimmels te vinden in de afvoerputjes, maar niet dat er in 200 afvoeren in verschillende gebouwen dezelfde schimmelgemeenschappen leefden. Dat duidt erop dat er een bepaald schimmelmicrobioom bestaat,’ legt hoofdonderzoeker Soon Gweon uit.
Onderzoekers: ‘Potentieel gevaarlijk’
De onderzoekers vonden wel 375 schimmelgeslachten in de wasbakken. En elk daarvan verdraagt hoge temperaturen en lage pH-waarden.
In 80 procent van de afvoeren vonden de onderzoekers ook zogeheten fusariumsoorten, een groot geslacht van schimmels dat mensen kan besmetten en ernstige ziekten kan veroorzaken bij zwakkeren.
Fusarium spp staat ook hoog op de lijst van de WHO van ziekteverwekkende schimmels van november 2022.
Toch gaan bij wetenschappers nog geen alarmbellen rinkelen over mogelijke gezondheidsrisico’s.
Wel denken ze dat de ontdekking belangrijk kan zijn voor patiënten met een verzwakt immuunsysteem die infecties moeten vermijden van de ziekteverwekkende micro-organismen die mogelijk in afvoerputjes op de loer liggen.
‘Het is onmogelijk om blootstelling aan schimmels te vermijden, want hun sporen zijn vrijwel overal aanwezig. In lage doses is het voor de meeste mensen geen probleem. Maar voor mensen met allergieën of een verzwakt immuunsysteem kunnen zelfs kleine hoeveelheden leiden tot allergische reacties of gezondheidsproblemen,’ aldus Soon Gweon.
‘Daarom is het verstandig om potentiële schimmelgemeenschappen uit te roeien en te voorkomen dat ze het binnenmilieu koloniseren. Maak het gootsteenputje dus regelmatig schoon met geschikte schoonmaakmiddelen,’ luidt het advies.