Enorme studie: Mensen met overgewicht lijken een verrassend voordeel te hebben

Het onderzoek lijkt het idee te bevestigen dat mensen met overgewicht een bijzonder voordeel hebben ten opzichte van patiënten met hartfalen met een normaal gewicht of ondergewicht.

Volgens de onderzoekers moeten hun resultaten niet geïnterpreteerd worden als bewijs dat het nuttig is om aan te komen als je aan hartfalen lijdt.

© Shutterstock

De paradox is duidelijk.

De wetenschap heeft aangetoond dat mensen met overgewicht een groter risico lopen op hart- en vaatziekten dan mensen met een normaal gewicht of ondergewicht.

Maar tegelijkertijd duiden verschillende onderzoeken erop dat mensen met overgewicht een kleinere kans hebben om te sterven als ze eenmaal een hartkwaal hebben.

Dit fenomeen staat bekend als de ‘obesitasparadox’, en het ogenschijnlijke beschermende effect van obesitas is onderwerp van veel discussie.

Sommige onderzoekers stellen dat de relatie niet bestaat en dat de ‘bewijzen’ te wijten zijn aan onnauwkeurige metingen van zwaarlijvigheid of dat mensen met obesitas een betere behandeling krijgen dan anderen.

Nu heeft een groot Zweeds onderzoek de paradox onder patiënten met hartfalen echter bevestigd.

Voorzichtige resultaten

De onderzoekers deelden bijna 70.000 patiënten die met hartfalen in het ziekenhuis waren opgenomen in verschillende BMI-klassen in.

BMI staat voor Body Mass Index en is een maat die bepaalt of je gewicht gezond is aan de hand van je lengte en gewicht. Een gezond, normaal gewicht is gedefinieerd als een BMI tussen 18,5 en 24,9.

De onderzoekers ontdekten dat zwaarlijvige patiënten met een BMI van 25 of meer een lager overlijdensrisico hadden dan patiënten met een normaal gewicht, ondanks het feit dat mensen met overgewicht een 30 procent grotere kans op hartfalen hebben dan mensen met een normaal gewicht.

Tegelijkertijd hadden patiënten met ondergewicht (een BMI onder de 18,5) een hoger risico om te sterven aan hartfalen dan patiënten met een normaal gewicht.

Wat is hartfalen?

  • Hartfalen houdt in dat de hartspier verzwakt is en het bloed niet meer zo goed kan rondpompen als normaal.
  • Hartfalen kan symptomen veroorzaken als vermoeidheid, kortademigheid en zwellingen.
  • Hartfalen kan om verschillende redenen optreden: de hartspier kan na verloop van tijd zwakker worden door een hoge bloeddruk, hartaanval of andere problemen. Ook kan het hart stijver worden en moeite krijgen om zich goed met bloed te vullen. Dit kan er allebei toe leiden dat het hart niet genoeg bloed naar het lichaam kan pompen.
  • Een hoog BMI verhoogt de kans op hartfalen. Dit komt doordat overgewicht extra druk legt op het hart, dat harder moet werken om bloed te pompen. Na verloop van tijd kan dit het hart verzwakken en het risico op hartproblemen, waaronder hartfalen, verhogen.
  • Hartfalen verhoogt de kans op vroegtijdig overlijden.

Volgens de onderzoekers blazen hun resultaten het debat over het bestaan van de obesitasparadox nieuw leven in. Ze benadrukken echter ook de mogelijkheid van zogeheten omgekeerde causaliteit.

Patiënten met ernstig hartfalen vallen vaak af omdat ze een verminderde eetlust hebben en meer energie verbruiken doordat het hart extra werk moet verzetten.

Daarom kan het hogere sterftecijfer onder mensen met een normaal gewicht te wijten zijn aan het feit dat de ziekte zo ernstig is geweest voor patiënten die voorheen overgewicht hadden, dat ze op een aanzienlijk lager gewicht zijn gestorven.

‘De resultaten moeten niet worden gezien als bewijs dat het nuttig is om aan te komen als je aan hartfalen lijdt of geen gezonde levensstijl hebt,’’ zegt hoofdauteur en postdoc aan het Zweedse Karolinska Institutet, Giulia Ferrannini.

Een Deens onderzoek heeft eerder de obesitasparadox ontkracht door te stellen dat de verhouding tussen taille en lengte veel nauwkeuriger is voor de verwachte prognose van mensen met hartfalen dan BMI-metingen.

Sterker nog, de officiële richtlijnen voor onderzoek naar overgewicht en obesitas raden ook aan om andere en aanvullende parameters te gebruiken naast BMI om inzicht te krijgen in de kans op hartziekten.