Een baarmoeder is een unieke biologische structuur, die door de natuur is ontworpen om de menselijke foetus een veilige plek te bieden tijdens de negen maanden van de zwangerschap.
De baarmoeder bestaat uit verschillende lagen, waaronder een slijmvlies (endometrium) en spierweefsel (myometrium). Als een vrouw niet zwanger wordt, wordt het baarmoederslijmvlies tijdens de menstruatie afgestoten. Het spierweefsel zorgt ervoor dat de baarmoeder bij een zwangerschap kan uitzetten om ruimte te maken voor de baby en tijdens de bevalling kan samentrekken.
Adenomyose kan invaliderend zijn
Bij ongeveer een op de vijf vrouwen raakt het baarmoederslijmvlies vergroeid met het spierweefsel. Daardoor wordt de functie van het spierweefsel verstoord, wat leidt tot bloedingen en buikpijn.
Deze aandoening, die bij maar weinig mensen bekend is, heet adenomyose, en is voor sommige vrouwen regelrecht invaliderend. Een derde van de vrouwen met deze aandoening heeft echter geen of minimale klachten.
Vergroeiing buiten de baarmoeder
Een ander probleem waar flink wat vrouwen mee kampen, is endometriose. Hierbij bevinden zich ook slijmvliescellen in het verkeerde weefsel. Maar in tegenstelling tot adenomyose, die in de spierlaag van de baarmoeder optreedt, ontstaat endometriose doorgaans buiten de baarmoeder.
Zowel adenomyose als endometriose kan echter invloed hebben op de kansen van een vrouw om zwanger te worden en moet dus serieus genomen worden. Dankzij onderzoek, publieke belangstelling en sociale media is de bekendheid van endometriose de laatste jaren sterk toegenomen.
Moeilijk te diagnosticeren
Adenomyose staat echter veel minder in de belangstelling en is nog relatief onbekend. Een complicerende factor daarbij is dat de aandoening moeilijk te diagnosticeren is. Voorheen kon de aanwezigheid van endometriumcellen in het myometrium alleen worden vastgesteld door weefselmonsters te nemen nadat de baarmoeder operatief was verwijderd (hysterectomie).
Tegenwoordig is het makkelijker om met behulp van MRI-scans en echo’s van de baarmoeder een visueel beeld te creëren, dat een diagnose mogelijk maakt.
Leeftijd is van invloed
Adenomyosen kunnen door het hele myometrium verspreid zijn of zich verzamelen in een zwelling (adenomyoom). Het is nog niet bekend of dit invloed heeft op de symptomen. Ook is het onduidelijk waarom sommige vrouwen adenomyomen krijgen en andere niet, maar er zijn wel aanwijzingen dat de kans op de aandoening toeneemt met de leeftijd.
Men denkt ook dat het gebied tussen het baarmoederslijmvlies en het spierweefsel beschadigd kan raken door natuurlijke processen rond de menstruatiecyclus, zwangerschap of bevalling. Daarnaast kunnen er andere factoren in het spel zijn, zoals medische ingrepen.
Hormoontherapie is mogelijk
Mogelijke behandelingen zijn hormoontherapie, progesteronpillen of het inbrengen van een spiraaltje. Er bestaat ook een medicijn dat de natuurlijke aanmaak van geslachtshormoon door het lichaam stopt.
Onder de niet-hormonale behandelingen vallen therapieën die de menstruatiebloeding verminderen, en buikpijn kan worden behandeld met niet-steroïde ontstekingsremmers (NSAID’s). De behandelingen werken echter niet bij alle vrouwen even goed, wat erop duidt dat er meer dan één type adenomyose bestaat.