Dit is de vergeten oorzaak van hart- en vaatziekten
De medische wetenschap heeft cholesterol lang gezien als de grootste vijand van het hart. Maar onderzoek onthult een veel grotere bedreiging.
Onderzoekers analyseerden de resultaten van drie grote studies waarin verschillende behandelingen tegen hartaanvallen en beroerten werden getest bij in totaal 31.245 patiënten.
Hart- en vaatziekten zijn dodelijker dan wat dan ook, en tientallen jaren lang waren artsen ervan overtuigd dat cholesterol de belangrijkste boosdoener was. Eerdere studies hadden aangetoond dat er meer dodelijke beroerten waren onder mensen met hoge waarden van het ‘slechte’ cholesterol – ook bekend als lagedichtheidlipoproteïne (LDL) – dan onder mensen met een lager LDL-gehalte.
Ook wisten de onderzoekers dat cholesterol een van de belangrijkste bestanddelen was van de plaque-formaties die de bloedvaten vernauwen en in het ergste geval kapotmaken, waardoor er fragmenten vast komen te zitten in de kransslagaders, met het risico op een fatale hartaanval.
Het blijkt echter dat we onze pijlen op de verkeerde vijand hebben gericht. Cholesterol is helemaal niet de grootste bedreiging.
Aanzienlijk grotere risicofactor
Dat zijn namelijk ontstekingen.
Uit Amerikaans onderzoek blijkt dat mensen die cholesterolverlagende statines nemen, door ontstekingen een aanzienlijk hoger risico op hartaanvallen en beroerten hebben dan mensen met een te hoog cholesterolgehalte.
‘Het spreekt voor zich dat als we de ontstekingsreactie van het lichaam niet aanpakken, we deze ziekten nooit zullen verslaan. Het is niet langer een hypothese, maar een bewezen feit,’ zegt Paul Ridker, cardiovasculair epidemioloog en biomedisch wetenschapper en een van de onderzoekers achter de studie, die werd gepubliceerd in The Lancet.
C-reactief proteïne verraadt ontsteking
De onderzoekers analyseerden specifiek de resultaten van drie grote studies waarin verschillende behandelingen tegen hartaanvallen en beroerten werden getest bij in totaal 31.245 patiënten, die allemaal al cholesterolverlagende statines gebruikten.
Aan het begin van de studies werd het bloed van alle deelnemers getest op cholesterol en een natuurlijke stof genaamd C-reactief proteïne (CRP), een marker van ontsteking in het lichaam. Uit alle drie de studies bleek dat een verhoogd CRP-gehalte een aanzienlijk groter risico op dodelijke hart- en vaatziekten opleverde dan cholesterol.
268 procent dodelijker
Onder de patiënten met de hoogste CRP-waarden overleden 268 procent meer mensen aan hart- en vaatziekten dan onder de patiënten met de laagste CRP-gehalten. Ter vergelijking: hoog cholesterol zorgde voor slechts 27 procent meer sterfgevallen. Een verhoogd CRP betekent een verhoogde ontstekingswaarde, dus waarschijnlijk zijn de ontstekingsprocessen het probleem.
Het blijkt namelijk dat er in plaques in de slagaders veel activiteit plaatsvindt van ontstekingen en immuuncellen. Experimenten op dieren hebben zelfs aangetoond dat atherosclerotische plaques met een hoog ontstekingsniveau eerder uiteenvallen waardoor er dodelijke propjes in de bloedbaan kunnen komen, en dus is het van groot belang strategieën tegen ontstekingen te vinden.
Voedingsstoffen beschermen
Artsen hebben lang gedacht dat cholesterol niet gevaarlijk is, tenzij het geoxideerd wordt door vrije zuurstofradicalen en er een ontstekingsreactie op gang komt. Studies hebben aangetoond dat sommige voedingsstoffen zelfs een ontstekingsremmend effect hebben. Daartoe behoren omega-3 vetzuren uit vis, maar ook vitamine C, vitamine D, selenium en zink.
Een van de meest overtuigende studies werd uitgevoerd door onderzoekers van het Linköping Universitetshospital en het Karolinska Institutet in Stockholm. Door ouderen vier jaar lang een combinatie van selenium en co-enzym Q10 te geven, slaagden ze erin het sterftecijfer door hart- en vaatziekten met 54 procent te verminderen. De onderzoekers merkten op dat de behandeling de CRP-niveaus in het bloed en andere ontstekingsmarkers, zoals osteopontine en sP-selectine.