Speciale stof speelt hoofdrol
In het wetenschappelijke tijdschrift Cell Reports beschrijven de onderzoekers hoe ze een manier hebben gevonden om het immuunsysteem zo te bedwingen, dat het niet overreageert.
‘De sleutel tot het ontstaan (en dus voorkomen) van deze auto-immuunziekten zit in onze cellen, maar niemand wist precies waar,’ vertelt een van de onderzoekers, hoogleraar Hiroki Ishikawa van het Okinawa Institute of Science and Technology (OIST). ‘Ons onderzoek heeft licht kunnen werpen op een stof die de ontwikkeling van deze auto-immuunziekten kan remmen.’
Remt bepaalde immuuncellen
Ze hebben zich beziggehouden met een type T-helpercellen (immuuncellen) genaamd Th17 – een essentieel onderdeel van het immuunsysteem. Om Th17 te produceren heeft het lichaam glycolyse nodig, een proces waarbij glucose wordt afgebroken en omgezet in energie.
Niet alleen Th17-cellen, maar ook veel andere cellen zijn afhankelijk van glycolyse. Interessant hieraan is dat als het proces te snel gaat, het tegenovergestelde lijkt te gebeuren, en Th17-cellen juist worden afgeremd.
Een barrière voor celdifferentiatie
Bij het omzetten van glucose ontstaat een metaboliet genaamd fosfoenolpyruvaat, of PEP. De Japanse onderzoekers hadden in het laboratorium waargenomen dat PEP de differentiatie (rijping) van Th17-cellen remde en de ontstekingsreactie dempte, maar er waren nog wat losse eindjes.
Toen ze het proces onder de loep namen, ontdekten ze dat PEP het eiwit JunB remt, dat zich bindt aan bepaalde genen en daardoor de differentiatie van Th17-cellen bevordert. Met andere woorden, de behandeling met PEP verstoorde de rijping van Th17-cellen door dit eiwit te blokkeren.
Veelbelovende resultaten bij muizen
De onderzoekers testten de PEP-behandeling vervolgens op muizen met een soort auto-immuunzenuwontsteking die sterk lijkt op multiple sclerose. Er waren duidelijke tekenen van verbetering bij de met PEP behandelde muizen. Ze hadden bijvoorbeeld veel minder ontstekingen.
Eerder onderzoek richtte zich op het remmen van het glycolyseproces en de Th17-cellen, maar de PEP-behandeling beïnvloedt de glycolyse niet en tast daarom de cellen die juist profiteren van de glucoseomzetting niet aan. PEP werkt rechtstreeks op het JunB-eiwit, en de onderzoekers leggen uit dat het daarom wellicht gebruikt kan worden als een selectieve behandeling voor auto-immuunziekten – zonder bijwerkingen.
