Elk jaar sterven meer dan 4 miljoen mensen aan obesitasgerelateerde problemen volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). We eten meer dan nodig is en voor sommige mensen is dit een groot probleem.
Het lichaam heeft een ingebouwd ‘stopmechanisme’ dat wordt geactiveerd wanneer we ons vol voelen. Maar het werkt niet altijd. Nu hebben onderzoekers ontdekt waarom sommige mensen blijven eten, en het is geen gebrek aan wilskracht – het heeft te maken met de signaaluitwisseling van het lichaam.
Darmen praten met de hersenen
Als we voedsel binnenkrijgen, sturen de darmen signalen naar de hersenen om aan te geven dat er voedsel in het spijsverteringskanaal zit. Dit zorgt ervoor dat we ons niet overeten.
Maar een onderzoek aan Yale University in Connecticut, VS laat zien dat deze signaaluitwisseling leidt tot veranderingen in de hersenactiviteit bij slanke mensen, maar nauwelijks werkt bij zwaarlijvige mensen.
Het verschil in hersenactiviteit kan verklaren waarom het voor sommige mensen zo moeilijk is om af te vallen en op gewicht te blijven.
Proeven met vet en suiker
Met behulp van een infuus bestudeerden de onderzoekers wat het effect was als ze suiker of vet direct in het spijsverteringskanaal van 28 slanke proefpersonen (BMI van 25 of minder) en 30 zwaarlijvigen (BMI van 30 of meer) lieten lopen. Meteen daarna maten ze de hersenactiviteit met functional magnetic resonance imaging (fMRI).
Bij de slanke deelnemers was er verminderde activiteit in diverse hersengebieden als reactie op zowel vet als suiker. Maar ze maten geen veranderingen in hersenactiviteit bij de zwaarlijvige deelnemers.
‘Dit verraste ons. We dachten wel dat er een meetbaar verschil zou zijn tussen slanke en zwaarlijvige mensen, maar we realiseerden ons niet dat er helemaal geen verandering in hersenactiviteit was bij de zwaarlijvigen,’ zegt Mireille Serlie, hoogleraar geneeskunde aan de Yale School of Medicine, die het onderzoek leidde.
Je hersenen belonen je
Samen met het onderzoeksteam besloot ze het striatum nader te bekijken: een deel van de hersenen dat verbonden is met ons beloningssysteem, dat deels wordt aangestuurd door de neurotransmitter dopamine.
Via fMRI zag ze hoe de hersenen reageerden op respectievelijk suiker en vet. Bij slanke deelnemers leidden zowel suiker als vet tot een verminderde activiteit in twee delen van het striatum. Bij zwaarlijvige deelnemers veranderde alleen suiker de activiteit – en slechts in één deel van het striatum.
Met andere woorden, hun lichamen waren aanzienlijk minder goed in staat om te reageren op voedselinname.
Geen verandering na gewichtsverlies
Het werd vooral interessant toen de zwaarlijvige mensen werd gevraagd een afslankprogramma van twaalf weken te volgen. De deelnemers die erin slaagden om ten minste 10 procent af te vallen, werden vervolgens opnieuw beoordeeld.
Verrassend genoeg bleek dat het gewichtsverlies geen positieve invloed had op het vermogen van de hersenen om te reageren op voedselinname.
De onderzoekers zullen deze nieuwe kennis gebruiken om na te gaan waarom sommige mensen zo’n moeite hebben om hun eetgedrag in de hand te houden.
‘We moeten het punt identificeren waarop de hersenen hun vermogen om voedselinname te reguleren, beginnen te verliezen, en wat de oorzaak is. Als we weten waar en wanneer dit gebeurt, kunnen we beter preventief ingrijpen,’ legt Mireille Serlie uit.