De mens kan niet zonder vetweefsel. Er zijn echter twee soorten vetcellen, witte en bruine, en vooral de bruine zijn interessant.
Witte vetcellen slaan slechts overtollige calorieën op in een buikje of love handles. Maar bruine vetcellen kunnen calorieën omzetten in lichaamswarmte.
Het was dan ook een aangename verrassing toen onderzoekers van het Scripps Research Institute in Californië ontdekten dat het geneesmiddel zafirlukast, waarmee chronische astma wordt behandeld, de lichaamseigen productie van het gezondere bruine vetweefsel stimuleert.
Bruine vetcellen gestimuleerd
In experimenten met celculturen bleek het astmamedicijn de vorming van bruine vetcellen uit pre-adipocyten, voorlopers van vetcellen, op gang te brengen.
Bovendien zette het middel reeds bestaande witte vetcellen om in bruine.
De vervanging van wit door bruin vetweefsel is zeer gunstig en kan een disbalans in de stofwisseling corrigeren, die anders de kans op overgewicht, diabetes en andere aandoeningen kan verhogen.
Eén gen bepaalt hoeveel bruin en wit vet muizen hebben en daarmee hoe slank ze worden. Op de foto zie je links bruine vetcellen en rechts witte.
Giftig in hoge doses
Het probleem met zafirlukast is echter dat het middel in hoge doses giftig is.
De onderzoekers moesten het middel dan ook ontleden om het mechanisme te vinden dat verantwoordelijk is voor het effect op de vetcellen.
Ze identificeerden een natuurlijke lichaamsstof, die door reacties in een cel wordt aangemaakt en verbruikt: een zogeheten metaboliet, die hetzelfde effect heeft als zafirkulast, maar zonder de bijwerkingen.
Proces komt zonder medicijnen op gang
De onderzoekers gebruikten een speciale screeningsmethode: DIAM of drug-initiated activity metabolomics.
Na de effecten van duizenden verschillende metabolieten zorgvuldig te hebben bestudeerd, kwamen ze uit op myristoylglycine, de enige die de vorming van bruine vetcellen stimuleert zonder de cellen te beschadigen.
Het lichaam maakt tijdens een behandeling met zafirlukast op natuurlijke wijze myristoylglycine aan. Maar zoals een van de onderzoekers achter de nieuwe ontdekking, Gary Ziusdak, uitlegt:
‘Het mooie van de identificatie van deze metaboliet is dat we nu uitgebreider onderzoek kunnen doen naar myristoylglycine zonder het astmamedicijn te hoeven gebruiken.’