De oude huishoudtip om je haar te drogen voordat je de kou in gaat, is niet helemaal uit de lucht gegrepen. Water is op zich geen risico, maar kan een verkoudheid goede omstandigheden bieden om het lichaam te overmeesteren.
Als je met nat haar naar buiten gaat, verdampt het water. Dat kost energie, die je via je hoofd verliest in de vorm van warmte. Daardoor koelt je hoofd dus af.
Kou verzwakt de slijmvliezen
Als de buitentemperatuur al laag is, neemt het risico toe dat de kou overslaat naar neus en keel. En verschillende onderzoeken duiden erop dat het afkoelen van de bovenste luchtwegen je vatbaarder maakt voor verkoudheidsvirussen.
Eén theorie stelt dat de slijmvliezen in neus en keel zich samentrekken door de kou, waardoor de slijmlaag de virusdeeltjes minder goed tegenhoudt. Dat heeft tot gevolg dat de slijmvliezen vatbaarder zijn voor een infectie.
De kou zorgt er ook voor dat de bloedvaten in de luchtwegen zich samentrekken. Dit zijn de toegangswegen voor de witte bloedcellen die virussen bestrijden, dus als die zich samentrekken, kunnen er minder cellen ten strijde trekken.
Drie wapens tegen verkoudheid
1. Slijm en haartjes remmen het virus af
Slijm (groen) uit klieren in het slijmvlies voorkomt samen met haartjes dat virusdeeltjes (blauw) de cellen in het slijmvlies bereiken en besmetten.
2. Cellen slaan alarm
Receptoren op de cellen worden geactiveerd door de ontmoeting met virusdeeltjes en roepen via een signaal de hulp van het immuunsysteem in.
3. Wapens bestrijden virus
De lichaamseigen chemische wapens – giffen, enzymen en signaalstoffen – komen uit de cellen en schakelen het virus uit. Dat gaat minder goed als we het koud hebben.
Maar volgens onderzoekers verzwakken verkoudheidsvirussen de immuunrespons van de cellen zelf ook. In 2015 toonden biologen van Yale University aan dat het alarmsysteem van het lichaam minder goed werkt bij lagere temperaturen.
Een cel die door een verkoudheidsvirus wordt aangevallen, waarschuwt gewoonlijk zijn buurcellen, die dan in stelling komen. Maar in de kou worden de buren niet in dezelfde mate gemobiliseerd.