Al maanden wordt er gediscussieerd over de vraag in hoeverre mondkapjes een effectieve bescherming vormen tegen het coronavirus SARS-CoV-2. Sommige landen adviseren of verplichten het gebruik van mondkapjes, andere niet.
Nu mengt de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) zich in het debat. De organisatie raadt mensen aan een mondkapje te dragen op plekken waar het moeilijk is om afstand te houden, zoals in winkels en het openbaar vervoer.
Het gewijzigde standpunt van het WHO volgt op een nieuwe meta-analyse, die een merkbaar effect van mondkapjes constateert en tegelijk de werking van andere gezondheidsmaatregelen bevestigt.
Mondkapje vermindert kans om anderen te besmetten en besmet te raken
De analyse is gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift The Lancet en brengt 172 onderzoeken naar het effect van de meest gebruikte maatregelen tegen de bestrijding van het virus bijeen. De algehele conclusie is dat de maatregelen ieder voor zich werken en dat afstand houden en beschermingsmiddelen het besmettingsgevaar daadwerkelijk verminderen.
Daarom concluderen de onderzoekers dat mondkapjes de verspreiding van virusdeeltjes door besmette mensen vermindert en de kans verkleint dat gezonde mensen worden besmet.
De beste kwaliteit mondkapjes, FFP3-maskers, bieden de meeste bescherming en verminderen de besmettingskans met maximaal 96 procent. Andere mondkapjes verlagen het risico met 67 procent, en zelfs huisgemaakte mondkapjes van minimaal drie lagen stof hebben een effect.
Kun je je eigen masker maken van een stofzuigerzak?
De beste stofzuigerzakken en -filters voldoen aan de zogenaamde HEPA-standaard. Deze producten worden gebruikt door mensen met een allergie en ze vangen gegarandeerd 99,95% van alle deeltjes op met een diameter zo klein als 300 nanometer.
Dat komt overeen met een masker met FFP3-markering.
Voordat je je eigen masker gaat maken van een HEPA-stofzuigerzak, moet je eerst even bedenken hoe je het masker op je gezicht kunt laten aansluiten. Als het namelijk niet perfect aansluit, heeft het masker geen enkele zin.
Op quarantaine-afdelingen in ziekenhuizen worden HEPA-filters gebruikt om de lucht te reinigen. Deze filters zijn voorzien van een krachtige UV-lamp die virussen en bacteriën vernietigt, waardoor de effectiviteit oploopt tot 99,995%.
De Europese standaard voor filters – FFP – is gebaseerd op het vermogen om deeltjes af te stoppen met een diameter van 300 nanometer of groter.
- FFP1 houdt gegarandeerd ten minste 80% tegen.
- FFP2 houdt gegarandeerd ten minste 94% tegen.
- FFP3 houdt gegarandeerd ten minste 99,95% tegen.
Concreet moeten de mondkapjes worden gebruikt in een afgebakend gebied met veel mensen, zoals in het openbaar vervoer en in winkels.
Daarnaast wijst het onderzoek uit dat:
- de kans om op 1 meter afstand te worden besmet ongeveer 3 procent is. Op minder dan een meter stijgt de kans tot 13 procent. Hoe groter de afstand, hoe lager het risico.
- de kans dat zorgmedewerkers die een plastic ‘schild’ dragen worden besmet, 6 procent is. Zonder zo’n schild is dat 16 procent.
Laat je niet in slaap sussen door mondkapje
De WHO had eerder geen bewijs voor het effect van de mondkapjes en vreesde dat deze tot een vals gevoel van veiligheid konden leiden, waardoor de mensen zich minder goed aan de overige maatregelen zouden houden.
Die vrees bestaat nog steeds, benadrukte directeur-generaal van de WHO Tedros Ghebreyesus op een persconferentie. Hij adviseerde dan ook om goed de handen te blijven wassen en afstand te houden.
Vooral voor kwetsbare bevolkingsgroepen is het belangrijk om op drukbezochte plekken een mondkapje te dragen.