Virus, kwik of puur vergif? Dit is het recept voor een vaccin

De COVID-19-vaccins worden over de hele wereld uitgerold.

Tot dusver hebben drie farmaceuten, Pfizer, Moderna en AstraZeneca, de resultaten gepubliceerd van hun definitieve fase 3-tests.

Het laatste vaccin is nog niet goedgekeurd in Europa, de andere twee wel. Daarmee zijn de bijsluiters van het Pfizer- en Moderna-vaccin ook openbaar. En wat zit er eigenlijk in die vaccins? Moeten we ons zorgen maken?

Het Pfizer-vaccin – dat niet heel sterk verschilt van dat van Moderna – bevat:

• De actieve stof: mRNA (lees verderop meer).
• Vetstoffen, die de actieve stof inpakken in een beschermend vlies van nanodeeltjes: cholesterol, (2-(polyethyleenglycol)-2000-N, N-ditetradecylacetamide), ((4-hydroxybutyl)azanediyl)bis(hexaan-6,1-diyl)bis(2-hexyldecanoaat)) en (1,2-Distearoyl-sn-glycero-3-fosfocholine).
• Zouten, die zorgen voor een gelijkmatige pH-waarde: dinatriumfosfaat, kaliumchloride, kaliumdiwaterstoffosfaat, natriumchloride.
• Sacharose: suikerstof die de nanodeeltjes stabiliseert.
• Steriel water: dat het vaccin vloeibaar maakt.

Op sociale media werd kaliumchloride puur gif genoemd, omdat het bij executies wordt gebruikt. Feit is echter dat het zout ook in bijvoorbeeld vlees, fruit, graanproducten en flessenwater zit. Het vaccin bevat er te weinig van om schadelijk te zijn.

Over het algemeen zijn er weinig bijwerkingen opgetreden. In de VS wordt onderzoek gedaan naar een mogelijk verband met 29 gevallen
van anafylactische shock en naar een mogelijk verband met allergie voor een component in de nanodeeltjes, polyethyleenglycol. Het gaat hier om 29 geregistreerde gevallen onder 1,9 miljoen gevaccineerden.

Ook zijn er enkele sterfgevallen gerapporteerd onder oudere, verzwakte of reeds zieke mensen. Maar in bijvoorbeeld Zwitserland en IJsland kan niet worden vastgesteld dat het coronavaccin de oorzaak is. Nadat 23 verzwakte bewoners van verpleeghuizen waren overleden, hebben Noorse autoriteiten artsen gevraagd in te schatten of terminaal zieke patiënten, bij wie een lichte koorts al fataal kan worden, het vaccin wel moeten krijgen.

Coronavaccins zijn gemaakt met nieuwe technieken

Het coronavinavaccin van AstraZeneca bestaat uit eiwitten van SARS-CoV-2, die zijn gekoppeld aan een zogeheten vector: een onschadelijk gemaakt verkoudheidsvirus van chimpansees. Omdat het verkoudheidsvirus van nature het immuunsysteem activeert, heeft het vaccin minder toegevoegde hulpstoffen nodig.

Pfizer en Moderna hebben zogeheten RNA-vaccins ontwikkeld die niet eerder in productie zijn genomen. De vaccins gebruiken zogeheten ‘messenger RNA’ (mRNA) als actief ingrediënt – een stukje genetische code van het coronavirus, dat het lichaam leert zich tegen het virus te verdedigen. De vaccins van Pfizer en Moderna bevatten respectievelijk 30 en 100 microgram RNA per injectie.

Zowel het RNA als de verpakking van de moleculen – vetbolletjes van 0,1 nanometer groot – worden volledig synthetisch geproduceerd in het laboratorium. In het geval van Moderna bestaan de bolletjes uit vier soorten vetzuren, naast enkele onbekende hulpstoffen.

Alle drie de vaccins maken het lichaam wijs dat het besmet is en zorgen ervoor dat de cellen kopieën maken van de spike-eiwitten van het coronavirus. Dat leert het immuunsysteem de eiwitten te herkennen en te blokkeren als de cellen worden aangevallen door het echte coronavirus.

Vacciningrediënten zijn grondig getest

Een kennelijk groeiend netwerk van vaccintegenstanders beweert dat veel ingrediënten in een vaccin mensen ziek kunnen maken.

Maar bij de moderne vaccinproductie zijn de doses onschadelijk en komen ze van nature in veel hogere concentraties in het lichaam voor, of jarenlange tests hebben geen tekenen van blijvende schadelijke effecten laten zien.

In de zeldzame gevallen waarin vaccins grote schade hebben aangericht, is de ontvanger meestal allergisch voor één ingrediënt.