Idee 1: ‘Hartstilstand komt steeds minder voor’
Statistisch gezien sterven 55 op de 100.000 mensen per jaar aan een hartstilstand, maar dat cijfer daalt met tussen de 0,75 en 3,5 personen per jaar.
De oorzaak is echter niet dat een hartstilstand minder vaak voorkomt. Integendeel zelfs.
Het sterftecijfer daalt doordat steeds meer mensen een hartstilstand overleven, dankzij betere alarmsystemen, betere behandeling en defibrillators in de openbare ruimte.
Een zeer plotselinge hartstilstand, waarbij de patiënt ineens instort, wordt meestal veroorzaakt door hartritmestoornissen. Deze zijn moeilijker op te sporen dan een hartaanval.
VIDEO: Zie het verschil tussen een hartaanval en een hartstilstand
Oordeel: Het verhaal klopt.
Idee 2: ’Hartstilstand komt vooral voor bij mensen met overgewicht’
De primaire oorzaak van een verhoogd risico op een hartstilstand is vernauwing van de kransslagaders rond het hart – ook wel ischemische hartziekte genoemd, volgens de WHO is het de belangrijkste doodsoorzaak.
De vernauwing kan worden veroorzaakt door een hoog cholesterolgehalte en zwaarlijvigheid, maar ook roken, hoge bloeddruk, diabetes en leeftijd zijn risicofactoren.
In circa 70 procent van de gevallen is ischemische hartziekte de oorzaak van de hartstilstand.
Sporters hebben echter ook een verhoogd risico op een hartstilstand. Jaarlijks wordt er 1 op de 40.000-80.000 mensen door getroffen.
Over het geheel genomen is het risico van een hartstilstand als gevolg van een hoge activiteit minimaal.
Daarom krijgen sporters een hartstilstand
Normaal hartritme
Het hart bestaat uit vier kamers die het bloed rondpompen. Het tempo van de hartslag wordt geregeld door impulsen van een verzameling zenuwen die de sinusknoop (bovenste blauwe tak) wordt genoemd.
De onderste kamers raken gevuld met bloed, waarna een signaal van de atrioventriculaire knoop (onderste blauwe tak) de spier samentrekt en het bloed in het lichaam pompt.
Dit proces wordt in een gezond hart 60-100 keer per minuut herhaald.
Hartfibrillatie
Zelfs bij gezonde harten kan overmatige inspanning storingen veroorzaken in de elektrische signalen die de hartslag regelen, waardoor bijvoorbeeld de onderste kamers van het hart ongecontroleerd gaan trillen (geel) in plaats van normaal te pompen.
Hierdoor stopt de polsslag, wordt de bloedtoevoer naar het lichaam afgesneden en ontstaat binnen enkele minuten schade aan organen, zoals de hersenen.
6-7 keer zo veel mannen als vrouwen onder de 35 sterven tijdens of na lichamelijke activiteit, blijkt uit de tot dusver enige analyse van geslachtsverschillen onder jonge slachtoffers van een hartstilstand.
De kans om een hartstilstand te overleven is groter voor mensen met een gezonde levensstijl.
Oordeel: Het idee klopt niet.
Idee 3: ‘Krachtig hoesten kan een hartstilstand voorkomen’
Als je hartritmestoornissen of een hartaanval voelt aankomen, probeer dan flink te hoesten om een hartstilstand te voorkomen. Zo luidt een vaak herhaalde mythe die rondzwerft op Facebook.
Maar vanuit medisch oogpunt snijdt de mythe geen hout.
Volgens de Britse gezondheidszorg is de theorie achter de mythe zo lek als een mandje: de hoestbui zou werken als een reanimatie, maar daar heb je pas wat aan als je een hartstilstand krijgt, en zodra je een hartstilstand krijgt, kun je niet meer hoesten.
Deense deskundigen waarschuwen ook dat je de situatie kunt verergeren met zogenaamd hoesten als je bijvoorbeeld hartritmestoornissen hebt.
Oordeel: Het idee klopt niet.
Idee 4: ‘Meer mannen dan vrouwen krijgen een hartstilstand’
Mannen – vooral van middelbare leeftijd – lopen een groter risico op een plotselinge hartstilstand dan vrouwen.
Ongeveer één op de negen mannen wordt voor zijn 70e getroffen tegen slechts één op de 30 vrouwen.
Toch blijkt uit onderzoek dat vrouwen vaker aan een hartstilstand overlijden dan mannen.
Volgens een overzicht van 4875 gereanimeerde patiënten met een acute hartstilstand is 63 procent man en 37 procent vrouw.
Globaal sterven er evenveel vrouwen als mannen aan hart- en vaatziekten.
Oordeel: Het idee klopt.
Idee 5: ‘Reanimatie redt veel patiënten met een hartstilstand’
In Hollywoodfilms overleven de meeste patiënten een hartstilstand, en houden ze er niets aan over.
Uit een inventarisatie van hartstilstanden in de film blijkt dat 75 procent dankzij reanimatie weer tot leven komt. En 67 procent wordt ontslagen uit het ziekenhuis.
De werkelijkheid ziet er veel somberder uit: van de patiënten die buiten het ziekenhuis een hartstilstand krijgen, overleeft slechts circa 8 procent.
Onmiddellijke reanimatie kan het overlevingspercentage twee- tot driemaal verhogen, maar slechts in zeer zeldzame gevallen wordt de patiënt daardoor gered.
De beste kans om iemand met een hartstilstand te reanimeren is met een defibrillator.
Twee elektroden op de borst van de patiënt aan weerszijden van het hart vangen elke aritmische puls op. Aan de hand van het hartritme beoordeelt de defibrillator zelf of het mogelijk is het natuurlijke hartritme van het slachtoffer met een elektrische schok te herstellen.
De overlevingskans van een patiënt daalt met 7 tot 10 procent voor elke minuut die verstrijkt zonder reanimatie of poging daartoe met een defibrillator.
Na tien minuten slagen de meeste reanimatiepogingen niet meer.
Oordeel: Het idee klopt niet.