Inhoud
- Wat is salmonella?
- Hoe raak je besmet met salmonella?
- Wat is het ziekteverloop bij salmonella?
- Hoe kun je een salmonellabesmetting voorkomen?
- Welke symptomen ontstaan door besmetting met salmonella?
- Welke behandeling krijg je bij salmonella?
- Hoeveel mensen worden jaarlijks getroffen door salmonella?
Wat is salmonella?
Salmonella is een bacterie waarvan je ziek kunt worden als hij je darmstelsel bereikt. Salmonella in de dunne darm wordt ook wel salmonellose genoemd.
Er zijn meer dan 2500 subtypen van de soort Salmonella enterica – en die veroorzaken het vaakst infecties bij mensen.
Mensen kunnen op meerdere manieren geïnfecteerd raken door salmonella. De infecties door salmonellabacteriën zijn te verdelen in drie hoofdtypen:
- Salmonella enterocolitis veroorzaakt vaak een ontsteking van de dunne en dikke darm. Dit type infectie uit zich doorgaans in diarree, buikpijn, hoofdpijn en koorts.
- Salmonella typhi (ook bekend als buiktyfus) kan hoge koorts, diarree, darmbloedingen en een suf gevoel veroorzaken. Zonder behandeling ligt het sterftecijfer tussen de 10 à 20 procent. Buiktyfus komt bijna niet voor in Nederland, maar als je het hebt, wordt het vaak met antibiotica behandeld.
- Bij Salmonella septicemie (ook bekend als bloedvergiftiging) is de bacterie vaak in het bloed terechtgekomen, wat kan leiden tot infecties in verschillende organen. Dit type sepsis wordt behandeld met antibiotica en een zogeheten intraveneuze vloeistof – die wordt direct in de bloedbaan toegediend.
Hoe raak je besmet met salmonella?
Meestal worden salmonella-infecties veroorzaakt door voedingswaren. Varkensvlees is een van de meest voorkomende bronnen van deze voedselvergiftiging, maar de besmettelijke bacterie kan ook in salades, zuivelproducten en vervuild drinkwater zitten.
Nederlands kippenvlees is nauwelijks besmet met salmonella, maar nog steeds wordt aanbevolen om het vlees goed door te bakken.
Als de salmonella-bacterie eenmaal zijn weg naar het lichaam heeft gevonden, kan hij zich bewegen door zijn trilharen (of cilia) rond te draaien.
De salmonellabacterie kan de darmen infecteren door het darmepitheel binnen te dringen, een dichte verzameling cellen die fungeert als een soort beschermlaag voor de darmen.
Zo zien salmonellabacteriën onder een microscoop eruit. Hier zie je hun staafachtige vorm en de trilharen die daaruit steken.
Voedsel is echter niet de enige bron van besmetting. Salmonellabacteriën kunnen ook overgedragen worden door mensen en dieren, zoals knaagdieren.
Wat is het ziekteverloop bij salmonella?
Het duurt meestal twee dagen voordat je symptomen krijgt als je besmet bent. Het ziekteverloop duurt zelden langer dan een week, maar dat kan wel voorkomen.
Van de mensen die besmet worden met salmonella, is 10 procent na twee maanden nog besmettelijk. Slechts een enkeling zal echter chronisch besmettelijk blijven.
Ongeveer een week nadat de symptomen zijn verdwenen, kan er een controletest worden afgenomen. Mensen die in de voedselindustrie of in de gezondheidszorg werken, mogen pas weer fysiek op hun werk verschijnen als dat goedgekeurd is door de bedrijfsarts of de GGD. Dat is omdat je ook zonder symptomen nog besmettelijk kunt zijn.
LEES OOK: Nu weten we hoe bacteriën zich weren
Hoe kun je een salmonellabesmetting voorkomen?
Het effectiefste wapen tegen salmonellabacteriën is goede hygiëne – vooral in de keuken. Dat geldt voor het voedsel zelf, de manier van bereiding en het schoonhouden van je handen.
Onhygiënisch voedsel kan salmonellabacteriën bevatten. Houd hierbij in gedachten dat het voedsel niet vol schimmel hoeft te zitten om de gevaarlijke bacteriën te bevatten. Op rauw varkensvlees dat er op het eerste gezicht schoon en fris uitziet, kan best salmonella zitten.
Het is ook belangrijk om te voorkomen dat eventuele salmonellabacteriën van bijvoorbeeld de verpakking op je voedsel terecht komen.
En let erop dat je varkensvlees, gehakt en gevogelte altijd goed doorbakt.
Als je naar gebieden reist waar het minder schoon is, heb je kans dat je besmet raakt met de door salmonella veroorzaakte buiktyfus, maar daar kun je je voor vertrek tegen vaccineren. Meer informatie daarover vind je bijvoorbeeld op de website van de GGD.
Welke symptomen ontstaan door besmetting met salmonella?
De symptomen verschijnen meestal zo’n twee dagen na de besmetting met salmonella.
De meest voorkomende symptomen van een salmonella-infectie zijn:
- Diarree
- Buikpijn
- Misselijkheid
- Braken
- Koorts
Als je arts vermoedt dat je een salmonellabesmetting hebt, moet je wellicht ontlasting inleveren voor onderzoek.
Je moet een arts raadplegen als je een etmaal lang diarree hebt gehad en je je niet lekker voelt.
Meestal is een salmonella-infectie verder niet gevaarlijk. Maar door de diarree kun je uitgedroogd raken, en dat is wel gevaarlijk als het lang duurt.
Bij ernstige uitdroging zul je in het ziekenhuis worden opgenomen voor een vochtinfuus.
Welke behandeling krijg je bij salmonella?
Meestal hoeft een salmonella-infectie niet behandeld te worden, want het immuunsysteem zal de bacterie binnen een week verdrijven.
In sommige gevallen is wel antibiotica nodig. Pasgeboren baby’s of mensen met een verzwakt immuunsysteem kunnen daar baat bij hebben.
Hoeveel mensen worden jaarlijks getroffen door salmonella?
In Nederland krijgen ongeveer 30.000 mensen per jaar een maagdarminfectie door salmonella.
In 2020 lag dat aantal lager vanwege onze beperkte reisbewegingen door de coronamaatregelen.
Het RIVM geeft echter aan dat het aantal besmettingen slechts een schatting is, want maar een klein deel van de mensen gaat naar de dokter. Een van de redenen daarvoor kan zijn dat de symptomen erg lijken op gewone griepsymptomen, die vaak ook gewoon vanzelf over gaan.
LEES OOK: Bacteriën vallen kanker aan
LEES OOK: Link tussen gevaarlijke bacteriën en speciaal hondenvoer