In december 2019 verspreidde een nog onbekend virus zich van de Chinese miljoenenstad Wuhan naar de rest van China.
Sindsdien trekt het virus razendsnel de wereld rond. Het zogeheten nieuwe coronavirus is al meer dan 170 landen op aarde binnengedrongen en heeft onderweg duizenden slachtoffers gemaakt.
Hier krijg je een visueel overzicht van het virus en van wat we er momenteel over weten.
Wat is het coronavirus?
Het nieuwe coronavirus, SARS-CoV-2, veroorzaakt luchtweginfecties en heeft zich vanuit China naar de rest van de wereld verspreid.
De ziekte die wordt veroorzaakt door het coronavirus heet COVID-19. Die is heel besmettelijk en gevaarlijk, want hij heeft zich nog niet eerder voorgedaan bij de mens.
Hoe is het coronavirus ontstaan?
Een besmet dier op een Chinese dierenmarkt in Wuhan heeft het virus waarschijnlijk overgedragen op een mens.
Op die manier zijn wel vaker mensen besmet geraakt. Volgens wetenschappers stammen ‘oudere’ coronavirussen als MERS en SARS oorspronkelijk van respectievelijk kamelen en vleermuizen of vogels.
Coronavirus gebruikt eiwitten om onze cellen binnen te dringen
1. Speciaal eiwit opent onze cellen
Dankzij het zogeheten ‘spike-eiwit’ op zijn oppervlak kan het coronavirus het lichaam zo goed binnendringen. Het spike-eiwit fungeert namelijk als een soort loper waarmee het virus al onze cellen open kan krijgen.
2. Virus verspreidt zijn RNA
Als het virus met behulp van het spike-eiwit eenmaal onze cellen is binnengedrongen, verspreidt het zijn erfelijk materiaal, het RNA. Daarnaast gebruikt het virus onze cel als een soort fabriek om zichzelf massaal te vermeerderen. En dan worden we ziek.
Hoe verloopt de besmetting?
Het coronavirus komt mee met druppeltjes en besmet iemand doorgaans via de slijmvliezen in neus, mond en ogen, bijvoorbeeld via een nies of een zoen.
Het besmettingsgetal van COVID-19 ligt ongeveer op 1:2,5. Dat betekent dat patiënten met COVID-19 gemiddeld 2 tot 2,5 andere mensen besmetten.
Besmetting verspreidt zich vanuit één persoon als kringen in het water:
Eén persoon met het coronavirus besmet 2,5 personen. 10 mensen met COVID-19 besmetten er dus 25, die op hun beurt 62,5 personen besmetten, enzovoort. Met groepsimmuniteit geven veel minder mensen de ziekte door.
Een doorsnee griepseizoen heeft een besmettingsgetal van ongeveer 1,1 persoon, dus nog niet de helft van het nieuwe coronavirus.
De incubatietijd van COVID-19 is twee tot 12 dagen. De meeste mensen krijgen tussen vijf en zeven dagen na de besmetting al symptomen.
Wat zijn de symptomen?
De wereldgezondheidsorganisatie WHO stelt dat COVID-19 in 80 procent van de besmettingsgevallen milde symptomen veroorzaakt. Van alle besmette mensen krijgt 15 procent ernstige symptomen, en 5 procent krijgt zulke kritieke symptomen dat ze in het ziekenhuis moeten worden opgenomen.
Slechts een enkeling krijgt helemaal geen symptomen.
Als de symptomen mild zijn, kan COVID-19 doen denken aan een normale griep.
Veelvoorkomende symptomen van COVID-19
1. Koorts (87,9%)
2. Droge hoest (67,7%)
3. Vermoeidheid (38,1%)
4. Ademhalingsproblemen (18,6%)
Wat is de mortaliteit?
De wereldgezondheidsorganisatie WHO schat dat 3,4 procent van alle mensen met COVID-19 aan de ziekte sterft.
Dat is een schatting op basis van de bekende gevallen van de ziekte, maar omdat veel mensen zullke milde symptomen hebben dat ze niet worden getest of geregistreerd, is het daadwerkelijke aantal waarschijnlijk een stuk lager.
In een onderzoek gepubliceerd in het tijdschrift The Lancet stelt een onderzoeksteam van Imperial College London dat de mortaliteit in China inclusief alle besmette mensen – zowel bekende als onbekende gevallen – mogelijk op 0,66% ligt. In een ander onderzoek komen de wetenschappers er op uit dat de mortaliteit onder alle besmette mensen in Groot-Brittannië op circa 0,9% kan liggen.
De wetenschappers van Imperial College London hebben ook geprobeerd het sterftepercentage te berekenen voor verschillende leeftijdscategorieën in China – weer door het aantal besmette mensen zo goed mogelijk te schatten.
Mortaliteit naar leeftijdscategorie:
De mortaliteit is berekend door wetenschappers van Imperial College London op basis van een schatting van het totaal aantal besmette mensen op het Chinese vasteland – dus niet alleen op basis van de bevestigde besmettingsgevallen.
Volgens een Italiaans onderzoek van coronasterfgevallen heeft rond de 99 procent van de overleden mensen nog een andere ziekte, zoals diabetes of een hartkwaal.
Uit hetzelfde onderzoek blijkt dat de doden een gemiddelde leeftijd van 79,5 jaar hebben.
Hoeveel mensen worden ziek?
De vele besmettingen kunnen leiden tot een enorme overbelasting van de gezondheidszorg, wat dodelijke consequenties kan krijgen – zowel voor patiënten met COVID-19 als voor andere ernstig zieken.
Daarom hebben regeringen overal ter wereld voorzorgsmaatregelen genomen zoals een lockdown en het sluiten van de grenzen.
Verspreiding van het coronavirus met maatregelen als betere hygiëne en social distancing:
- Landen die proberen de verspreiding van het coronavirus in de samenleving tegen te gaan, kunnen het aantal gevallen hopelijk beperken tot wat de gezondheidszorg nog aankan.
- De grijze hoofdjes staan voor mensen die in het ziekenhuis liggen vanwege iets anders dan het coronavirus.
- Het model is gebaseerd op actieplannen opgesteld door de Amerikaanse zorginstanties CDC.
Als de voorzorgsmaatregelen werken, kan het aantal besmettingen over een langere tijd worden uitgesmeerd. Zo kan de gezondheidszorg de ontwikkeling en de behandeling van besmette personen beter bijbenen.
Verspreiding van het coronavirus zonder maatregelen als betere hygiëne en social distancing:
- Landen die niet proberen de verspreiding van het coronavirus in de samenleving tegen te gaan, lopen het risico dat de gezondheidszorg het aantal gevallen niet kan bijbenen.
- De grijze hoofdjes staan voor mensen die in het ziekenhuis liggen vanwege iets anders dan het coronavirus.
- Het model is gebaseerd op actieplannen opgesteld door de Amerikaanse zorginstanties CDC.
Wat kunnen we zelf doen?
Gelukkig kun je zelf veel doen om besmetting met het coronavirus te voorkomen.
De WHO raadt ons het volgende aan:
- Was vaak je handen en gebruik bij voorkeur een desinfecterende zeep.
- Raak je ogen, neus en mond niet aan, want dan kunnen de virusdeeltjes zich nestelen in je kwetsbare slijmvliezen.
- Houd iets voor je neus en mond als je niest.
- Houd minstens 1 meter afstand tot mensen (de Nederlandse overheid adviseert zelfs 1,5 meter).
- Blijf thuis als je je niet lekker voelt.
- Bel je huisarts als je symptomen van het coronavirus hebt.
Onderzoek wijst uit dat coronavirusdeeltjes na het niesen tot drie uur in de lucht kunnen blijven zweven, en dat het virus tot drie dagen op plastic oppervlakken en roestvrij staal kan overleven.
Een goede hygiëne en afstand zijn daarom noodzakelijk. Zo kunnen we goed op elkaar passen.