Een groot samenwerkingsverband tussen internationale onderzoekers en farmaceuten heeft financiering gekregen voor de cruciale derde testfase van een nieuw type coronavaccin, dat daardoor in 2023 klaar zou kunnen zijn.
Dit nieuws klinkt misschien vreemd nu circa een derde van de wereldbevolking al is gevaccineerd en de eerste boostervaccins waarschijnlijk in het najaar van 2021 worden toegediend.
Maar het nieuwe vaccin heeft grotere ambities dan de reeds goedgekeurde vaccins van AstraZeneca, Pfizer/BioNTech, Moderna en Janssen.
Het vaccin, dat is ontwikkeld aan de universiteit van Kopenhagen, moet langer werken, de behoefte aan boosters verminderen en SARS-CoV-2 volledig uitroeien.
Voor de ontwikkeling werd EU-subsidie toegekend, en het Deense biotechbedrijf Bavarian Nordic financierde testfase I en II.
De laatste, cruciale subsidie is nu toegekend: 800 miljoen Deense kronen (107 miljoen euro) van de Deense staat, terug te betalen in de vorm van vaccins – als alles goed gaat.
100 keer sterker
De onderzoekers streven naar een vaccin dat de concurrenten in vrijwel alles de baas is. En het ziet er goed uit.
Het vaccin bleek al extreem effectief in het creëren van antistoffen bij apen, muizen en konijnen: de immuunrespons was 100 keer sterker dan bij andere vaccins.
Het Deense vaccin, ABNCoV2, is ontwikkeld met cVLP-technologie (capsid virus-like particle).
Met een zelfontwikkelde bacteriële superlijm plakken de onderzoekers onschadelijk gemaakte virusmoleculen op virusachtige deeltjes. Zo leert het immuunsysteem zich te wapenen tegen het echte coronavirus.
Er zijn eerder al dergelijke technieken gebruikt voor vaccins tegen malaria en baarmoederhalskanker.
Zo werkt het krachtige vaccin
Colibacteriën vormen schillen
Door het DNA van colibacteriën (l) te veranderen, kunnen onderzoekers deze lege virusmantels (r) laten vormen, die lijken op coronadeeltjes.
Insectenfarm produceert spike-eiwitten
In insectencellen worden grote hoeveelheden oppervlakte-eiwitten (spike-eiwitten) van SARS-CoV-2 (l) gekweekt. (Gestileerde versie rechts)
Superlijm hangt mantels vol
Met een nieuwe techniek worden de virusmantels (boven) beplakt met spike-eiwitten (onder), zodat de mantels lijken op gevaarlijke virusdeeltjes.
Tweede generatie in de strijd tegen corona
De eerste generatie vaccins, die op dit moment wordt verstrekt, kan de pandemie waarschijnlijk slechts afremmen. De tweede generatie, waaronder het Deense vaccin, moet het virus zo veel mogelijk uitroeien – net zoals andere vaccins in het verleden met bijvoorbeeld de pokken hebben gedaan.
In fase I van het Deense vaccin kregen 42 proefpersonen een prik. Ze ontvingen verschillende doses, sommige mét adjuvantia (hulpstoffen die de immuunrespons op het vaccin versterken), andere zonder. Het doel was te testen op bijwerkingen en te bepalen of het vaccin bij mensen even effectief is als bij dieren. De resultaten waren veelbelovend.
In fase II, die nu bezig is, wordt de geschiktheid als boostervaccin getest bij 210 volledig gevaccineerde mensen die eerder besmet zijn geweest.
In de kritieke fase II wordt het vaccin op meer mensen getest. Er wordt gekeken of het vaccin veilig is in een normale omgeving zonder voortdurend toezicht.
Als alles volgens plan verloopt, kan het nieuwe vaccin eind 2022 klaar zijn voor goedkeuring en in 2023 worden goedgekeurd. Want volgens onderzoekers zullen we dan nog steeds strijden tegen corona – vooral in derdewereldlanden.