Als de herfst in het land is, betekent dat ook het startschot voor het griepseizoen dat elk jaar honderden miljoenen mensen treft en er honderdduizenden doodt.
Het griepseizoen duurt van oktober tot mei, en hoewel er een griepprik bestaat, biedt deze inenting geen garantie, want griep kent vele varianten en muteert voortdurend.
Maar nu lijkt het erop dat de wetenschap een wapen heeft gevonden tegen de jaarlijkse ellende.
Wetenschappers passen bekend middel aan
Onderzoekers van de Georgia State University en de Emory University in de VS zijn erin geslaagd een bestaande stof zo aan te passen dat de eigenschappen ervan effectief kunnen worden ingezet tegen griep.
De bestaande stof heet N-hydroxycytidine (NHC). In de wereld van de wetenschap is al een aantal jaren bekend dat de stof een breed scala aan zogeheten RNA-virussen, zoals griep, blokkeert.
Het probleem is echter dat NHC niet goed wordt opgenomen door het lichaam – tot nog toe althans.
Door de structuur van NHC te veranderen, hebben onderzoekers een nieuwe stof ontwikkeld: EIDD-2801. Deze wordt in het lichaam omgezet in NHC en omzeilt zo de slechte opname ervan.
NHC veroorzaakt catastrofale fouten
Als NHC eenmaal in het lichaam is, neemt het griepvirus de stof op in zijn RNA (d.w.z. zijn DNA) als het zich vermenigvuldigt.
Dat veroorzaakt een reeks fouten in het virus, die leidt tot wat onderzoekers een error catastrophe noemen: het virus overweldigt zichzelf met mutaties en bezwijkt.
Sommige virustypen bevatten RNA in plaats van DNA, zogeheten RNA-virussen. RNA lijkt qua structuur sterk op DNA, maar is vaak enkelstrengs en bevat de nucleobase uracil.
Dierproeven geven verbluffende resultaten
De nieuwe stof is in eerste instantie getest bij fretten, waarvan de longopbouw veel gelijkenissen vertoont met die van ons. Ze reageren ook op dezelfde manier op griep als mensen.
Uit de proeven bleek dat de nieuwe stof de ontwikkeling van het virus volledig blokkeert als het binnen 12 uur na besmetting wordt gegeven. En dat is nog niet alles.
Ook als de stof tot 24 uur na besmetting wordt gegeven, heeft het een goed effect – dus als de eerste griepsymptomen zich openbaren. In die gevallen hadden de fretten namelijk veel minder van het virus in hun lichaam. Ook zakte de koorts veel sneller dan bij de controlegroep.
Geen tekenen van resistentie
Doordat griep voortdurend muteert, hebben de onderzoekers ook getest of ze het virus resistent konden maken tegen de nieuwe stof. In dat geval zou EIDD-2801 namelijk niet lang werkzaam zijn tegen het virus.
De onderzoekers kweekten de griep daarvoor op in een petrischaal, waarbij de concentratie NHC langzaam werd verhoogd. Dat geeft het virus de tijd en de mogelijkheid om varianten te ontwikkelen die resistent zijn tegen de stof.
Uit de proef bleek dat het griepvirus wel resistentie probeerde te ontwikkelen, maar dat dit niet lukte.
Dat betekent niet dat griep nooit resistentie zal kunnen ontwikkelen tegen de nieuwe stof, maar de resultaten zijn vooralsnog positief, omdat griep vaak snel afrekent met andere stoffen in vergelijkbare tests.
Proeven op mensen in 2020
Volgens de onderzoekers die de nieuwe stof hebben ontwikkeld, zijn de resultaten zo positief dat er naar verwachting begin 2020 kan worden gestart met proeven op mensen.
Ze hopen dat EIDD-2801 in de toekomst in combinatie met andere medicijnpreparaten kan worden gebruikt, zodat de werking tegen griep nog effectiever wordt en het risico op resistentie nog lager.