Resistente bacteriën zijn volgens de wereldgezondheidsorganisatie WHO een enorm probleem voor de wereldwijde gezondheid. De bacteriën bouwen namelijk resistentie op tegen de beschikbare antibiotica wanneer we ze proberen te bestrijden.
Daardoor zijn er zo langzamerhand veel verschillende resistente bacteriën. En ze verspreiden zich snel.
Kijk hoe bacteriën in 11 dagen tijd resistentie ontwikkelen
Wetenschappers van de Harvard University filmden hoe E.coli-bacteriën groeiden in een enorme petrischaal die plekken met verschillende doses antibiotica bevatte. Deze video laat zien hoe de bacteriën in 11 dagen tijd muteren en immuun worden tegen de krachtigste antibioticaconcentratie.
Resistente bacteriën in ziekenhuizen
In ziekenhuizen stellen de resistente bacteriën artsen en patiënten voor een enorme uitdaging.
Volgens het Europese Centrum voor ziektepreventie en -bestrijding ECDC lopen jaarlijks bijna negen miljoen Europeanen een infectie op in ziekenhuizen en zorginstellingen. Naar schatting één op de drie daarvan is een besmetting met een resistente bacterië, die fatale gevolgen kan hebben.
Enkele resistente bacteriën die veel voorkomen in ziekenhuizen, zijn de stafylokok MRSA en de darmbacteriën VRE en CPE. Deze kunnen alle een ernstige bedreiging voormen voor patiënten die bijvoorbeeld een operatie moeten ondergaan of zijn verzwakt door chemotherapie of een andere behandeling.
Multiresistente tuberculose en supergonorroe
Ook buiten de ziekenhuismuren floreren de resistente bacteriën.
In 2017 werden er wereldwijd 558.000 nieuwe gevallen van multiresistente tuberculose geregistreerd, een stijging van bijna 14 procent ten opzichte van het jaar ervoor. Elk jaar overlijden er 230.000 mensen door de resistente bacterie.
Daarnaast komen er in de Verenigde Staten steeds meer gevallen van resistente salmonella voor, terwijl de zogeheten supergonorroe, die ongevoelig dreigt te worden voor beschikbare antibiotica, tegenwoordig ook in diverse landen wordt gezien.
Kleine moleculen kunnen antibiotica hun kracht teruggeven
Het groeiende probleem van resistente bacteriën heeft het onderzoek naar nieuwe behandelmethoden een impuls gegeven. En er zijn al vorderingen gemaakt die de weg daarnaar kunnen vrijmaken.
Een interessante doorbraak werd gedaan aan de University of North Carolina, waar onderzoekers ontdekten dat bepaalde moleculen - rhamnolipiden - bestaande antibiotica krachtiger kunnen maken tegenover resistente bacteriën.
In hun onderzoek maakten de rhamnolipiden het oppervlaktemembraan van diverse resistente bacteriën losser. Daardoor konden antibiotica de bacterië makkelijker binnendringen om deze te doden.
De rhamnolipiden waren zelfs zo effectief dat het lukte om varianten van de resistente Staphylococcus aureus te bestrijden met een antibioticum dat hier normaal niet bij werkt.
De Staphylococcus aureus is al lange tijd resistent tegen penicilline, doordat de bacterie penicillinase vormt, dat de werking van de penicilline tenietdoet. Daarbij is een bepaalde variant van de Staphylococcus aureus ook resistent tegen het antibioticum meticilline. Deze variant is bekend als Meticilline-resistente Staphylococcus aureus of MRSA.
Wat de doorbraak zo interessant maakt, is dat de methode antibioticatypen waar bacteriën al resistentie tegen hebben ontwikkeld, nieuw leven kan inblazen.
Tegelijk laat het zien dat er behandelmethoden denkbaar zijn waarvoor geen nieuwe antibiotica hoeven te worden ontwikkeld.
Want hoewel nieuwe soorten antibiotica op dit moment opgewassen zijn tegen resistente bacteriën, worden ze na verloop van tijd mogelijk ook buitenspel gezet door de voortdurend muterende bacteriën.
