Niet alleen je psychische gezondheid kan eronder lijden als je vaak boos bent. Ook je lichaamscellen kunnen beschadigd raken als de woede hevig genoeg is en lang aanhoudt. In sommige gevallen kan dit leiden tot chronische ontstekingen in de cellen, die zich tot kanker kunnen ontwikkelen.
Onderzoekers proberen al jaren uit te vinden of, en in welke mate, er een verband is tussen negatieve emoties en ziekte. Hoewel bekend is dat een slechte psychische gezondheid lichamelijke klachten kan veroorzaken, was het moeilijk om een eenduidig beeld te ontdekken.
Maar twee recente grote studies uit de VS en China laten zien, met veel meer bewijs dan voorheen, dat langdurige en gewelddadige woede tot regelrechte oversterfte kan leiden, vooral in de vorm van hart- en vaatziekten en bepaalde vormen van kanker.
Aan de Amerikaanse studie van Harvard University, die in een tijdsbestek van 20 jaar plaatsvond, namen ruim 17.352 mannen in de leeftijd van 49 tot 87 jaar deel. Ze waren aan het begin van de studie gezond en kregen de vraag hoe vaak ze boos waren en hoe die boosheid zich uitte.
Bij mannen die vaak echt boos werden en dat ‘agressief’ uitten, bijvoorbeeld door met deuren te slaan of tegen anderen te schreeuwen, werd een oversterfte geconstateerd van 4- 8 procent vergeleken met degenen die weinig of geen neiging tot gewelddadige woede hadden.
Chronische ontstekingen
Er zijn meerdere verklaringen voor de relatie tussen boosheid en ziekten als kanker en voor de biologische oorzaak daarvan. Een veelgehoorde theorie is dat die moet worden gezocht in zogeheten chronische ontsteking.
Laten we eens kijken naar de witte bloedcellen en het eiwit cytokine. Die helpen beide om je afweer tegen ziekten op peil te houden en te versterken.
Cytokinen zijn eiwitten die bepalend zijn voor de groei en activering van het immuunsysteem. Als ze chronisch ontstoken raken, kan dat leiden tot kanker.
Als er ontstekingen ontstaan in de cytokinen in een bepaald deel van het lichaam, merk je dat meestal niet meteen op.
Maar als de ontstekingstoestand chronisch wordt, raakt het immuunsysteem verzwakt en kunnen zich kankercellen gaan ontwikkelen.
‘En verschillende studies tonen aan dat een hoog niveau van woede verband houdt met ontstekingen in de lichaamscellen,’ zegt adjunct-hoogleraar psychologie Claudia Trudel-Fitzgerald, hoofdauteur van het Amerikaanse onderzoek.
Specifieke kankers
Zoals het er nu voor staat, kunnen lang niet alle kankers in verband worden gebracht met veelvuldige, hevige boosheid.
De Chinese studie deed specifiek onderzoek naar het verband tussen slokdarmkanker en negatieve emoties en trauma, bij meer dan 14.000 mannen en vrouwen.
Slokdarmkanker is een van de meest voorkomende vormen van kanker, waaraan jaarlijks wereldwijd meer dan 400.000 mensen overlijden. De Chinese onderzoekers constateerden een wisselende, maar duidelijke oversterfte bij mensen met een constant hoog niveau van prikkelbaarheid en norsheid.
Uit de Amerikaanse studie kwam naar voren dat ook alvleesklierkanker en prostaatkanker samenhangen met boosheid.
Witte bloedcellen
Witte bloedcellen, ook wel leukocyten genoemd, vormen slechts 1 procent van je bloed, maar hebben een heel belangrijke functie. Ze beschermen je tegen ontstekingen en bacteriën en bestrijden ziekten.
Witte bloedcellen komen ook in andere lichaamssappen voor, en een verhoogd aantal ervan is een aanwijzing voor een ontsteking of voor een andere ziekte, zoals kanker.
Het draait om controle
Er kunnen allerlei goede redenen zijn om boos te zijn, en daar word je niet per definitie ziek van. Maak je dus geen zorgen als je weleens flinke ruzie hebt met je geliefde.
Het is zelfs aangetoond dat het langdurig onderdrukken van boosheid ziekmakend kan zijn, en eerder bleek al uit meerdere studies dat vrouwen die hun woede lange tijd in extreme mate onderdrukken meer kans hebben op borstkanker.
Trudel-Fitzgerald legt uit dat het er vooral mee te maken heeft hoe je met je boosheid omgaat. Als gedragspsycholoog heeft ze veel onderzoek gedaan naar het omgaan met emoties in het algemeen.
Volgens haar is het belangrijk om te beseffen dat boosheid op zich geen slechte emotie is, en als je in staat bent om de oorzaak van je boosheid aan te pakken – dat wil zeggen op een constructieve manier met je geliefde of manager praten over wat je dwarszit –, dan heeft dat geen invloed op het ontstaan van kanker.
‘Bij kankeronderzoek is het interessant om naar emoties als boosheid te kijken, omdat het iets is wat je kunt leren beheersen en waar je beter mee kunt leren omgaan,’ zegt Trudel-Fitzgerald.