‘Het gaat nu goed met je. Maar over een paar jaar krijg je waarschijnlijk longkanker.’ Zo zou een prognose kunnen luiden in een nieuw, grensverleggend Schots onderzoek.
Het onderzoek heeft één specifieke focus: longkanker. En met reden.
De ziekte is de dodelijkste vorm van kanker in Schotland, waar een kwart van de kankergerelateerde sterfgevallen het gevolg is van longkanker.
85 procent van de patiënten in Groot-Brittannië krijgt de diagnose pas als de ziekte al is uitgezaaid.
Daar kan een nieuwe techniek, die is gebruikt in een onderzoek van wetenschappers van de University of St Andrews in Schotland, verandering in brengen, zo hopen de Schotse autoriteiten.
In totaal 12.208 huidige en voormalige rokers in de leeftijd van 50 tot 75 jaar droegen bij aan het onderzoek met de nieuwe techniek, EarlyCDT, die kanker vier jaar eerder kan opsporen dan andere klinische diagnosetechnieken.
Zo vindt EarlyCDT kanker sneller dan andere technieken
De diagnosetechniek EarlyCDT combineert een gepatenteerd enzym dat voor bloedmonsters is gemaakt met een grote hoeveelheid röntgenfoto’s van de binnenkant van de longen, ofwel CT-scans.
De onderzoekers meten het niveau van zeven auto-antistoffen in het bloed. Dit zijn stoffen die onbedoeld de eigen antigenen bestrijden.
Antigenen zijn peptiden, kleine stukjes eiwit die zich binden aan het membraan van geïnfecteerde cellen. Als het antigeen de cel binnenkomt, treedt er een immuunreactie op en gaat het afweersysteem aan het werk.
De zeven auto-antistoffen worden vaak waargenomen in de buurt van tumorgerelateerde antigenen, die in dit geval betrokken zijn bij longkanker.
Als er specifieke enzymen worden toegevoegd aan het bloedmonster, zullen deze enzymen bepaalde moleculen tot op zekere hoogte kunnen herkennen – en daardoor kankercellen aan het licht brengen door een chemische reactie te veroorzaken. Op zich is deze techniek niet nieuw: hij heet ELISA, enzyme-linked immunosorbent assay, en wordt al sinds 1966 gebruikt.
Het nieuwe aan EarlyCDT is de samenstelling van het enzym, die het farmaceutische bedrijf dat het heeft ontwikkeld, niet wil prijsgeven. En daar komt de grote hoeveelheid CT-scans nog eens bij.
Frequentere CT-scans
In de bloedmonsters van de proefpersonen die kanker hadden, was het niveau van de zeven auto-antistoffen beduidend hoger in verhouding tot de tumorgerelateerde antigenen. En dat is een aanwijzing dat er iets mis is.
Als de bloedmonsters hoge niveaus van auto-antistoffen laten zien, zullen de onderzoekers of artsen vaker CT-scans maken. Op een gegeven moment ontdekken ze zo de tumor – waarschijnlijk in een vroeg stadium.
De grootste in zijn soort
De resultaten van het onderzoek zijn baanbrekend, en het wordt beschouwd als het grootste op longkanker gerichte onderzoek ter wereld.
Van de 12.208 Schotten kregen er 9085 EarlyCDT. Bij 41,1 procent van hen (3723 deelnemers) werd kanker vastgesteld in de vroegste stadia: 1 en 2.
In deze stadia is de kanker nog het meest beperkt en is de kans om de tumor succesvol operatief te verwijderen het grootst.
De resterende 3123 proefpersonen in de controlegroep kregen geen EarlyCDT. Hier werd bij slechts 26,8 procent (84 deelnemers) longkanker vastgesteld in stadium 1 of 2.
Het onderzoek liet ook een lager sterftecijfer zien bij mensen bij wie EarlyCDT werd toegepast in vergelijking met degenen bij wie het bloedmonster niet werd afgenomen.
Het onderzoek werd gesponsord door de University of Dundee, NHS Tayside – een regio die toezicht houdt op diverse aspecten van de volksgezondheid – en medegefinancierd door de Schotse onderzoeksautoriteit Chief Scientist Office en het onderzoeks- en farmaceutische bedrijf Oncimmune.