Er zijn al veel vergelijkingen gemaakt tussen de Spaanse griep, die ruim 100 jaar geleden woedde, en de huidige coronapandemie.
De griepepidemie die in 1918 uitbrak duurde zo’n twee jaar, en dat wordt veelal aangehouden als een realistische inschatting van hoe lang de wereld deze keer in de greep van het virus zal blijven.
Maar er zijn nu twee jaar voorbij, en het coronavirus maakt nog geen aanstalten om te vertrekken.
Het gaat dan ook niet om hetzelfde virus, en bovendien ziet de wereld er in 2022 heel anders uit. Daarom zijn er grofweg twee stromingen binnen de wetenschap: er zijn onderzoekers die denken dat de finish in zicht is, maar anderen vermoeden dat we nog generaties lang last houden van COVID-19.
Stroming 1: De pandemie is bijna voorbij
Veruit de meeste wetenschappers denken dat SARS-CoV-2 nooit meer weggaat. Het keerpunt wordt het moment dat het virus als endemisch kan worden beschouwd en zonder groot risico blijft rondgaan.
En volgens meerdere experts is het in 2022 zo ver.
We moeten rekening houden met een nieuwe golf in 2022, maar dan is de coronapandemie grotendeels voorbij en kunnen we terugkeren naar het leven zoals we dat kenden, luidt de inschatting.
Dat is mogelijk doordat de omikronvariant besmettelijker is, maar minder symptomen veroorzaakt –zoals eerder in de pandemie al voorspeld.
Toekomstige uitbraken van omikron zullen wellicht wel tot hoge aantallen besmettingen leiden, maar zonder dat de zorg overbelast raakt. En zo zal de variant een plekje innemen onder de overige endemische luchtwegvirussen.
Eerdere uitbraken van coronavirussen, zoals TGEV, dat in 1946 toesloeg onder varkens, doofden vanzelf uit toen er mildere varianten ontstonden.
Eindpunt van corona is omstreden
De pandemie is bijna voorbij
In 2022 moeten we eraan wennen dat COVID-19 nog rondgaat en accepteren dat veel mensen ziek worden.
Daarna zullen de besmettingen elke winter stijgen, maar we hebben geen lockdowns of andere maatregelen meer nodig. Scholen, culturele instellingen en bedrijven blijven open
Pleitbezorgers: Bill Gates, Anthony Fauci en anderen
Tijdpad: Hooguit een jaar
2. De pandemie duurt generaties
COVID-19 zal ernstige, ontwrichtende uitbraken blijven veroorzaken en nieuwe virusvarianten maken de vooruitzichten onzeker.
Een groot deel van de bevolking heeft jaarlijks een boostervaccin nodig en beperkingen en lockdowns moeten het kwetsbare deel van de bevolking beschermen.
Pleitbezorgers: De WHO, de ontwikkelaar van het AstraZeneca-vaccin en anderen
Tijdpad: Tientallen jaren
Stroming 2: De pandemie woedt nog generaties lang
Aan het andere uiteinde staan onderzoekers die stellen dat omikron bij lange na niet de laatste variant van SARS-CoV-2 is. En hoewel omikron meestal voor een milder verloop zorgt, is er geen garanatie dat toekomstige varianten zich net zo gedragen.
De pessimistische onderzoekers denken dat de besmettingen hoog blijven vanwege nieuwe varianten en dat vooral kwetsbare ouderen extra bescherming nodig zullen hebben in de vorm van vaccins en beperkende maatregelen.
Daarnaast waarschuwt o.a. de Wereldgezondheidsorganisatie WHO dat we met de huidige torenhoge besmettingscijfers nog lang niet uit de gevarenzone zijn.
Pas als meerdere generaties van jongs af aan zijn blootgesteld aan SARS-CoV-2, zal de ziekte endemisch worden, en dat zal tientallen jaren duren. Tot dan zal de ziekte veel slachtoffers blijven maken, net als bijvoorbeeld malaria.
De pessimisten wijzen erop dat het steeds moeilijker wordt om besmettingsmodellen te maken en dat die dus steeds minder zeggen.
In het begin van de pandemie was de hele wereldbevolking vatbaar voor SARS-CoV-2. Als een deel van de bevolking van een land was besmet en het reproductiecijfer (hoeveel mensen iedere zieke besmet) ongeveer bekend was, kon de verspreiding eenvoudig berekend worden.
Maar nu er nieuwe varianten zijn en de immuniteit is versnipperd, zijn de berekeningen lastiger te maken en hooguit een paar weken bruikbaar.
Volgens een model kan de overgang naar een endemische ziekte ‘een paar jaar tot een paar decennia’ duren, afhankelijk van de fluctuatles in de reproductie.
Maar over één ding zijn de meeste wetenschappers het eens: alle eerdere pandemieën zijn ooit geëindigd, en de coronapandemie zal geen uitzondering zijn.