1. Waarom stijgt het aantal coronabesmettingen nu?
Europa is opnieuw het epicentrum van de coronapandemie, met flink stijgende besmettingen en volgens de Wereldgezondheidsorganisatie WHO een risico op nog eens 500.000 coronadoden tot februari.
In de vier weken tot 5 november is het aantal besmettingen in Europa met 55 procent toegenomen, zo meldt de WHO. In Duitsland werd op één dag een record van 37.000 besmettingen gerapporteerd.
Op dit moment is de zogeheten incidentie hoger dan ooit met 200 besmettingen per 100.000 inwoners.
De incidentie in Nederland, Denemarken en andere Europese landen nadert het niveau van de winter van 2020-2021.
COVID-19 is een seizoensziekte, en zorgautoriteiten hadden op voorhand al gewaarschuwd dat het aantal besmettingen in de aanloop naar de winter zou stijgen.
Een van de verklaringen voor de stijgende besmettingen is dat de winter in aantocht is op het noordelijk halfrond, waardoor het virus beter gedijt.
En vergeleken met de herfst van 2020 waren in veel landen een stuk minder of geen beperkingen van kracht, zodat het coronavirus makkelijker kon toeslaan.
2. Werken de coronavaccins?
In een groot deel van de Europese landen is meer dan 80 procent van de volwassen bevolking gevaccineerd tegen corona. Nu de besmettingen zo snel stijgen, zou je kunnen denken dat de vaccins niet werken zoals beoogd.
Maar de vaccins doen wel degelijk grotendeels wat is beloofd.
De cijfers van het werkelijke effect van de vaccins komen overeen met de klinische proeven: ze zorgen ervoor dat circa 85 procent van de gevaccineerden die besmet raken, niet in het ziekenhuis komt.
Tegelijkertijd zijn wel opgenomen gevaccineerden over het algemeen minder ziek dan tijdens eerdere golven.
VIDEO: De vaccins bewijzen hun waarde
Maar gevaccineerden kunnen nog steeds besmet raken met COVID-19 en het virus doorgeven.
Door een aantal factoren neemt de effectiviteit van de vaccins af, waardoor het percentage gevaccineerden in de ziekenhuizen vermoedelijk zal toenemen:
- De vaccins zijn niet even effectief bij alle bevolkingsgroepen. Zo zijn ouderen en mensen met een verzwakt immuunsysteem niet zo goed beschermd als jongeren. Zij zijn bovendien kwetsbaarder voor COVID-19.
- De werking van de vaccins neemt in de loop van de tijd af. Zo laat een onderzoek uit Estland zien dat het gehalte antistoffen in het bloed zodanig afneemt dat een vaccin dat in het begin 90 procent effectief is tegen COVID-19, na zes tot zeven maanden nog voor 70 procent effectief is.
- Het risico dat gevaccineerden besmet raken is hoger in een omgeving met een lagere vaccinatiegraad, omdat ongevaccineerden besmettelijker zijn. Zolang het coronavirus rondgaat, kan het bovendien muteren en de vaccins minder effectief maken.
Uit onderzoeken is gebleken dat de kans om opgenomen te worden 29 keer zo hoog is voor ongevaccineerden als voor gevaccineerden.
Ongevaccineerden in het ziekenhuis zijn gemiddeld bijna 20 jaar jonger dan hun gevaccineerde lotgenoten.
3. Moeten we kinderen vaccineren?
Aanvankelijk vaccineerden artsen mensen onder de 18 vooral om kwetsbaren te beschermen.
Een van de redenen dat jongeren geen prik kregen, was dat ze in eerste instantie niet zo zwaar getroffen werden door corona. Maar de dominante deltavariant kan bij iedereen ernstigere verschijnselen veroorzaken.
In de VS vervijfvoudigde het aantal opgenomen kinderen tussen de 5 en de 11 met COVID-19 na de komst van de deltavariant.
Kinderen onder de 16 vormen een aanzienlijk deel van de ongevaccineerde bevolking. Daarom zijn zij nu een belangrijke focusgroep om het doel van meer dan 80 procent te halen. Zo gaan bijvoorbeeld de autoriteiten in Denemarken ervan uit dat 86 procent van de totale bevolking immuun moet zijn tegen corona.
Bij zo’n hoge vaccinatiegraad naderen we groepsimmuniteit en zullen de kwetsbaren automatisch beschermd zijn tegen COVID-19.
De risico’s van corona zijn volgens onderzoeken groter dan die van bijwerkingen van de vaccins, en daarom bevelen meerdere artsen nu ook aan om kinderen onder de 12 te vaccineren.
4. Komt er nooit een einde aan de coronapandemie?
Eerst waren het mutaties en nu is het een nieuwe besmettingsgolf die in veel landen tot zorgen leidt.
Maar virologen en epidemiologen zijn er wel gerust op. De WHO verwacht dat COVID-19 in de loop van 2022 endemisch wordt: dat de besmettingen stabiliseren op een niveau dat de zorg aankan.
Veel experts beschouwen de huidige golf als de laatste echt bedreigende, waarna een zo groot deel van de wereldbevolking gevaccineerd of natuurlijk immuun is dat groepsimmuniteit toekomstige uitbraken matigt.
Een derde coronaprik of een besmetting na vaccinatie lijkt overigens een nog betere en langduriger bescherming te bieden dan twee prikken.
De WHO hoopt dat vóór eind 2022 70 procent van de wereldbevolking gevaccineerd is.