Twee van ’s werelds grootste farmaceutische bedrijven wachten op goedkeuring van hun coronavaccin. Met die goedkeuring kunnen de productie en distributie van het vaccin beginnen.
Maar er is nog een ander obstakel voordat de injecties in ons spierweefsel kunnen worden gezet: volksweerstand.
Een poll onder lezers van Wetenschap in Beeld laat zien dat circa één op de zes mensen het vaccin botweg zou weigeren. Daardoor kan het zijn dat we nog heel lang met restricties moeten leven.
Eén op de zes lezers weigert het vaccin
DENEMARKEN
‘Zou jij een vaccin nemen dat is goedgekeurd in Denemarken?’
- Blauw: ‘Ja, natuurlijk’
- Oranje: ‘Nee, absoluut niet’
- Grijs: ‘Ik weet het nog niet’
ZWEDEN
‘Zou jij een vaccin nemen dat is goedgekeurd in Zweden?’
- Blauw: ‘Ja, natuurlijk’
- Oranje: ‘Nee, absoluut niet’
- Grijs: ‘Ik weet het nog niet’
NOORWEGEN
‘Zou jij een vaccin nemen dat is goedgekeurd in Noorwegen?’
- Blauw: ‘Ja, natuurlijk’
- Oranje: ‘Nee, absoluut niet’
- Grijs: ‘Ik weet het nog niet’
FINLAND
‘Zou jij een vaccin nemen dat is goedgekeurd in Finland?’
- Blauw: ‘Ja, natuurlijk’
- Oranje: ‘Nee, absoluut niet’
- Grijs: ‘Ik weet het nog niet’
NEDERLAND
‘Zou jij een vaccin nemen dat is goedgekeurd in Nederland?’
- Blauw: ‘Ja, natuurlijk’
- Oranje: ‘Nee, absoluut niet’
- Grijs: ‘Ik weet het nog niet’
Vaccinweerstand smeult
In andere landen over de hele wereld verschilt het sterk of mensen zich willen laten inenten of niet.
In China zegt 97 procent ja tegen een inenting. Maar in de VS geven de peilingen aan dat 20-35 procent bedankt voor de ophanden zijnde vaccins.
Volgens een enquête onder 20.000 mensen in 27 landen zouden drie op de vier wereldburgers een inenting aanvaarden, maar er zijn grote verschillen tussen landen.
De vaccinweerstand neemt over het algemeen op verschillende plaatsen toe, volgens het grootste onderzoek van het verschijnsel tot nu toe.
In Scandinavië laat een rapport zien dat in augustus twee keer zo veel mensen waren aangesloten bij 38 antivaccinnetwerken op sociale media ten opzichte van maart.
Vaak worden er fabels, vooroordelen en halve waarheden herhaald die de wetenschap al heeft doorgeprikt.
Wat zegt de wetenschap over de grootste vaccinfabels?
‘Vaccins zitten vol met gevaarlijke stoffen’
Oordeel van de wetenschap: Een vaccin bevat een breed scala aan ingrediënten, zoals formaldehyde, aluminium en gelatine, maar niet in een schadelijke concentratie. De ingrediënten bevorderen de werking van het vaccin of zorgen ervoor dat het zijn werking behoudt tijdens transport en opslag.
‘Het vaccin wordt er te snel door gejaagd en kan gevaarlijke bijwerkingen hebben’
Oordeel van de wetenschap: De coronavaccins zijn in recordtijd ontwikkeld, maar onderworpen aan dezelfde strenge veiligheidseisen als andere vaccins. In de vaccins van Pfizer en Moderna duidt niets momenteel op zeldzame bijwerkingen, gedefinieerd als bijwerkingen bij 1 op de 10.000 mensen. De meeste bijwerkingen krijg je veelal kort na injectie, en gemiddeld lopen slechts 1 à 2 op de miljoen mensen risico op ernstige bijwerkingen van vaccins. Bovendien wordt het langetermijneffect van vaccins nauwlettend gevolgd.
‘Door een deel van de ziekte rechtstreeks in het lichaam te injecteren, word je zieker’
Oordeel van de wetenschap: Er zijn veel vaccins in ontwikkeling, en slechts een paar gebruiken verzwakte coronavirusdeeltjes. Ongeacht de methode worden vaccins ontwikkeld om een immuunrespons op gang te brengen, zodat het lichaam een toekomstige infectie kan herkennen en bestrijden. Maar alle vaccins worden zo ontworpen dat ze veel veiliger zijn dan de ziekte zelf.
Vaccin kan werken ondanks weerstand
Hoe meer vaccintegenstanders, hoe langer het duurt voordat we groepsimmuniteit tegen COVID-19 hebben opgebouwd, blijkt uit een model gemaakt door een onderzoeksteam van Princeton University.
Ondanks de terughoudendheid zal een vaccin uiteindelijk het virus bestrijden, denken de onderzoekers.
De vraag is alleen of we er maanden of jaren op moeten wachten.
STATUS: De vaccins komen eraan
Momenteel stevenen twee coronavaccins af op een goedkeuring:
De farmaceutische bedrijven Pfizer en BioNTech hebben een beschermend effect van 95% aangetoond bij hun testdeelnemers.
Het biotechbedrijf Moderna heeft in zijn voorlopige resultaten 94,5% bescherming aangetoond.
Beide middelen zijn zogeheten mRNA-vaccins die genetisch materiaal gebruiken om cellen binnen te dringen, en het immuunsysteem leren antistoffen aan te maken die COVID-19 bestrijden.
Pfizer verwacht in 2020 zo’n 50 miljoen doses te produceren, en Moderna 20 miljoen, maar de WHO verwacht niet dat de vaccins voor medio 2021 op grote schaal zullen worden verspreid.