De waarheid over dementie

Er is nog weinig bekend over alzheimer, de meest voorkomende oorzaak van dementie. Gelukkig is het risico op de ziekte goed te verminderen.

Dementie is een verzamelnaam voor ziekten waarbij het mentale vermogen van de patiënt terugloopt, zoals de ziekte van Alzheimer, vasculaire dementie of Lewy body-dementie.

Er zijn circa 200 aandoeningen bekend die tot dementie kunnen leiden, waarvan alzheimer 60 procent voor zijn rekening neemt.

Sinds 1984 weten we dat alzheimer waarschijnlijk wordt veroorzaakt doordat het eiwit bèta-amyloïde wordt afgezet in de ruimte tussen de zenuwcellen van de hersenen.

Volgens wetenschappers splijten zogeheten secretase-enzymen het eiwit APP op een verkeerde manier. Zo ontstaat bèta-amyloïde.

Hoewel de wetenschappers nog niet zeker zijn van de oorzaken van alzheimer en geen enkele medische behandeling aanslaat, weten ze wel wat het risico op alzheimer kan vergroten.

Onder de risicofactoren zijn diabetes type 2, hoge bloeddruk en obesitas.

In 2019 toonden Britse wetenschappers van Exeter Medical School aan dat een gezonde levensstijl 35 procent minder kans op alzheimer kan geven.

En een gezonde levensstijl betekent volgens hen lichaamsbeweging, een veelzijdig dieet, weinig alcohol en niet roken.

98 procent van de mensen met de diagnose dementie is ouder dan 65 jaar en naarmate de bevolking in een groot deel van de wereld langer leeft, zal het aantal dementen de komende decennia toenemen.

Elk jaar komen er 9,9 miljoen gevallen bij. In 2017 waren er wereldwijd 50 miljoen dementen, en wetenschappers verwachten dat dat aantal elke 20 jaar zal verdubbelen en tegen 2050 dus 132 miljoen zal bedragen.

De kosten voor eerdere pensioenen, gederfde inkomsten en de kosten voor de gezondheidszorg zullen daarbij de pan uit rijzen.

In 2018 werd er al 1,18 procent van het totaal aan bruto binnenlandse producten ter wereld uitgegeven aan de ondersteuning en behandeling van dementie.

Dat komt neer op 884 miljard euro, of met andere woorden: als dementie een land zou zijn, zou de economie op nummer 18 staan en vergelijkbaar zijn met die van Nederland, Saoedi-Arabië en Turkije.

Slechts in een paar procent van de gevallen wordt dementie rechtstreeks van een ouder geërfd, maar mensen met bepaalde genen (zoals het APOE4-gen) lopen een hoger risico.

De grootste dementieziekte, alzheimer, wordt zelden overgeërfd, hooguit enkele risicofactoren.

Andere varianten, zoals de ziekte van Huntington, zijn juist altijd erfelijk bepaald en kunnen generaties lang in een familie voorkomen.

Als een ouder een gen draagt voor erfelijke dementie, heeft elk kind 50 procent kans om die te erven.

Tegenwoordig is het mogelijk om op sommige vormen van erfelijke dementie te testen met een bloedtest, maar genezing is niet mogelijk, alleen symptoombestrijding.