Sinds het begin van de pandemie is er een duidelijke tendens zichtbaar in de statistieken: veel meer mannen dan vrouwen worden ernstig ziek en sterven aan COVID-19.
Er zijn verschillen per land, maar globaal zijn er twee keer zo veel mannen dan vrouwen op de IC beland. Op elke 10 vrouwen die aan COVID-19 overlijden, sterven er 13 mannen.
In de landen die de coronastatistieken naar geslacht uitsplitsen, laten de cijfers zien dat mannen vaker overlijden aan COVID-19. De kleuren vertegenwoordigen een numerieke waarde, die aangeeft hoeveel meer mannen dan vrouwen in de respectievelijke landen aan de ziekte overlijden. Als het getal 2 is, sterven er twee keer zoveel.
De cijfers spreken klare taal, en de wetenschap is de oorzaak van het grote geslachtsverschil op het spoor. Dit zijn drie van de beste theorieën:
1. Hormoonbalans – Geslachtshormonen helpen de afweer
Onderzoekers hebben het effect van de ziekte op oestrogeen en testosteron in het lichaam bestudeerd.
Onze geslachtshormonen maken deel uit van het immuunsysteem doordat ze de productie en activering van immuuncellen bij zowel mannen als vrouwen verhogen – maar op verschillende manieren.
Testosteron helpt mannen bij het bestrijden van luchtweginfecties, en een laag gehalte kan het risico verhogen op longontsteking door bijvoorbeeld SARS-CoV-2.
Uit onderzoek blijkt dat het testosterongehalte bij circa de helft van de besmette mannen afneemt naarmate COVID-19 het lichaam overneemt.
COVID-19 lijkt er dus voor te zorgen dat de testosteronproductie van mannen zo sterk daalt dat het immuunsysteem een stapje terugdoet.
Omgekeerd lijkt oestrogeen een beschermende rol te spelen in het immuunsysteem van vrouwen.
Coronavirusdeeltjes komen het lichaam binnen via zogeheten ACE2-receptoren op onze cellen. Een onderzoek heeft aangetoond dat het vrouwelijke geslachtshormoon het aantal ACE2-receptoren in het hart verlaagt.
Daarmee kunnen vrouwenharten beter worden beschermd tegen bepaalde late effecten van COVID-19, zoals hart- en vaatziekten.
2. Biologie – Twee X-chromosomen zijn het geheime wapen van de vrouw
Vrouwen hebben in de strijd tegen het coronavirus mogelijk een troefkaart in hun cellen. In de celkern bevinden zich chromosomen die meer dan duizend genen bevatten, die op hun beurt weer een groot aantal lichaamsfuncties aansturen.
Uit onderzoek is gebleken dat X-chromosomen, waar vrouwen er twee van hebben en mannen slechts één, ten minste 60 genen bevatten die iets te maken hebben met ons immuunsysteem. Zo bevat het X-chromosoom bijvoorbeeld een eiwit dat de aanwezigheid van het coronavirus opmerkt. De immuuncellen van vrouwen zijn daardoor twee keer zo goed in staat om de strijd met de indringer aan te gaan.
Vrouwen hebben een aantoonbaar beter immuunsysteem dan mannen. Tijdens eerdere epidemieën – bijvoorbeeld tijdens SARS in 2003 – kan dit de overlevingskansen van vrouwen hebben verhoogd.
3. Gezondheid – Mannen hebben vaak onderliggend lijden
Mensen met onderliggend lijden worden volgens een onderzoek meer dan twee keer zo vaak getroffen door ernstige symptomen en in de VS heeft 38 procent van alle gevallen te maken met onderliggend lijden.
Mannen zijn in het algemeen oververtegenwoordigd in de cijfers voor een groot aantal aandoeningen, bijvoorbeeld voor hartkwalen, hernia’s, artritis en alvleesklierontsteking. Dit kan bijdragen aan de scheve verhoudingen in de statistieken die betrekking hebben op corona.
Uit diverse gegevens blijkt dat vrouwen minder vaak met diabetes of verhoogde bloeddruk worden gediagnosticeerd dan mannen, maar ook dat is eigenlijk niet voldoende om het verschil te verklaren.
Vaccins trekken de verhoudingen ook niet recht
Al geven de vele onderzoeken geen duidelijke redenen voor verschillen in de statistieken, onze kennis over de algemene gezondheid en immuunrespons bij vrouwen is cruciaal voor de ontwikkeling van vaccins. Volgens diverse onderzoeken hebben vrouwen straks ook meer profijt van een vaccin.
Met de verschillen in het achterhoofd kunnen wetenschappers de meest effectieve vaccins ontwikkelen – voor zowel vrouwen als mannen.