Een van de grootste schandalen in Silicon Valley kwam tot een ontknoping toen de oprichter van een medisch technologiebedrijf, Elizabeth Holmes, werd veroordeeld voor fraude.
De beslissende factor in de rechtszaak was Elizabeth Holmes’ ambitieuze belofte om in een draagbare machine 200 ernstige ziekten te kunnen diagnosticeren met behulp van één bloeddruppel.
Holmes beweerde dat ze met de Edison-machine bijvoorbeeld kanker, orgaanfalen, immuunziekten, glutenallergieën en drugs kon ontdekken.
Theranos was echter niet eens in de buurt van de technologie voor deze beloften, en patiënten en investeerders bleven met lege handen achter.
Misschien had Holmes haar ondergang kunnen voorkomen als de doelstellingen realistischer waren geweest en het geduld groter. Want de techniek is op enkele punten al een heel eind op weg om met Ă©Ă©n druppel bloed een heleboel te kunnen onthullen.
Belofte 1: kleine wondermachine analyseert alles
Bloedtests kunnen nu al de ziekten ontdekken die Elizabeth Holmes’ bedrijf beloofde te kunnen vinden. Maar de monsters moeten worden geanalyseerd in speciale laboratoria met apparaten ter grootte van een verhuisdoos of soms zelfs een koelkast.
Elizabeth Holmes beweerde dat Theranos die tests ook kon analyseren in de kleine wondermachine Edison, ter grootte van een magnetron.
De mogelijkheid bloedmonsters op meerdere ziekten tegelijk te analyseren en in kleinere apparaten, werd ontwikkeld, maar niet in de mate die Elizabeth Holmes toezegde.
De beste draagbare apparaten van nu – zoals de i-STAT analyzer – kunnen tot tien parameters tegelijk onderzoeken. Complexere ziekten moeten opgespoord worden in grotere machines in een lab.
De technologische vooruitgang gaat langzaam en geleidelijk, en zal waarschijnlijk niet zo revolutionair zijn als Elizabeth Holmes beloofde.
VIDEO: handscanner legt samenstelling van het bloed bloot
In twee minuten kan de scanner i-STAT negen metingen van de stofwisseling uitvoeren.
Belofte 2: diagnose is mogelijk met een paar druppels bloed
De actuele gezondheidstoestand van een patiënt, zoals het bloedsuikergehalte en de bloedstolling, kan gemeten worden in één druppel bloed.
Voor de meeste diagnosen van ernstige ziekten is echter een hoeveelheid van tussen een theelepel en een borrelglas bleod nodig. Elizabeth Holmes beweerde dat dezelfde resultaten verkregen konden worden met slechts een paar druppels bloed – 30 tot 100 keer minder dan bij traditionele tests.
Voor elke analyse is een bepaald volume nodig en bovendien kan het bloed niet voor een nieuwe test gebruikt worden als het monster eerst verhit, verdund of met chemicaliën vermengd is.
Onderzoek toont echter aan dat de samenstelling van bijvoorbeeld witte bloedcellen en het zuurstofdragende eiwit hemoglobine per druppel verschilt. De ziekte kan zich dus verbergen als de juiste moleculen niet net in die paar druppels getest bloed zitten.
Zo vind je ziekten met een bloedtest
Een aantal methoden, samen immunochemische technieken genoemd, kunnen patiënten via een bloedmonster vertellen of ze ziek zijn. Deze methoden werken allemaal grofweg hetzelfde:
Eerst worden de bloedcellen gescheiden via een centrifuge en blijft de vloeistof – het serum – over. Daarin zitten meestal de moleculen – zoals eiwitten – van een bepaalde ziekte.
Het serum wordt in kleine vaatjes gegoten met antistoffen of antigenen, waaraan ziektemarkers zich binden.
Het monster wordt gewassen en een nieuwe oplossing van antistoffen wordt toegevoegd, die door een moleculaire reactie de vloeistof kleurt. Kleurverandering wijst op specifieke ziekten, zoals kanker of hiv.
200 ziekten kunnen ontdekken in een paar druppels bloed lijkt voorlopig niet realistisch. Maar er zijn bedrijven die werken aan het vinden van ziektemarkers in kleine bloedmonsters, waarna je later verder kunt worden onderzocht.
Belofte 3: draagbaar lab maakt het goedkoper
Theranos zou de ziekten binnen uren vinden in plaats van dagen. Het onderliggende idee achter Elizabeths Holmes’ beloften is dat de snelle resultaten meer gezondheidsinformatie zouden opleveren, maar voor een fractie van de kosten.
Maar artsen geloven niet dat deze methode bloedonderzoeken goedkoper of veiliger zou maken.
Testen in laboratoria die duizenden keren per dag dezelfde procedure uitvoeren is goedkoper dan testen in een tafelmodel waar honderden verschillende monsters afzonderlijk verwerkt moeten worden.
VIDEO: volautomatische machine versnelt de analyse van bloedtests
De Siemens Advia 1800 kan 1800 bloedtests per uur uitvoeren, op van alles, van cholesterol tot drugs in het bloed.
Bovendien zouden de resultaten volgens experts onzekerder zijn als patiënten de Edisonmachine voor thuistests zouden gebruiken. De verklaring is dat in een niet-steriele omgeving de kans op fouten veel groter is.
Volgens deskundigen zal er de komende jaren meer behoefte zijn aan draagbare bloedonderzoekmethoden die in korte tijd op verschillende markers kunnen testen. Tegelijk zullen grote machines in gespecialiseerde laboratoria beter worden in het opsporen van meer ziekten.
Als Elizabeth Holmes dus voorzichtiger was geweest in haar beloften, was het heel wel mogelijk geweest dat Theranos op den duur de code had kunnen kraken om de geheimen in je bloeddruppels te onthullen – precies zoals ze beloofd had.