Welke voorbehoedsmiddelen zijn er voor mannen?
De schappen van de apotheek staan vol met voorbehoedsmiddelen voor vrouwen. De pil is een bestseller sinds hij in de jaren 1960 op de markt kwam. Sindsdien heeft hij gezelschap gekregen van spiraaltjes, pessariums en anticonceptieringen.
Voor mannen is er alleen het condoom. Al duizenden jaren lang – mannen hebben allerlei aparte dingen over hun penis getrokken, van schapendarmen tot visblazen.
Condoom uit 1813, gemaakt van schapendarmen. De bijsluiter legde uit hoe je het condoom met een touwtje aan de penis kon vastmaken.
Het condoom door de geschiedenis heen
Rond 3000 v.Chr.
Het eerste condoomachtige middel dat uit de geschiedenis bekend is, is een geitenblaas die koning Minos van Kreta om zijn penis droeg bij het vrijen met zijn vrouw. De blaas moest de vrouw beschermen tegen zijn gevaarlijke sperma, dat ‘schorpioenen en slangen’ bevatte.Rond 1000 v.Chr.
In het oude Egypte bestond het condoom in de vorm van een klein, dun linnen hoesje dat gebruikt werd als bescherming tijdens de geslachtsgemeenschap.Rond 50 v.Chr.
De Romeinen beschermden zich tegen geslachtsziekten door hun penis te omhullen met condoomachtige voorwerpen van geiten- en schapendarmen. Dit voorbehoedsmiddel voor mannen werd in de jaren 1600 gladder gemaakt met zwavel, en in 1750 opende de eerste condoomwinkel in Londen.1844
De Amerikaanse rubberfabrikant Goodyear hielp de anticonceptie voor mannen flink vooruit met het eerste condoom van gevulkaniseerd rubber.1929
Maar pas toen de Amerikaanse Youngs Rubber Company in 1929 het eerste latex condoom produceerde, kwam het condoom zoals de meeste mensen het nu kennen.
Maar binnenkort grijpen mannen misschien naar iets anders dan het slijtvaste rubber als het om seks gaat.
Er wordt onderzoek gedaan naar de ontwikkeling van een reeks nieuwe mannelijke voorbehoedsmiddelen om zwangerschap te voorkomen – waaronder een mannenpil en hormoongels om te smeren.
Wetenschappers proberen al meer dan een halve eeuw een anticonceptiepil voor mannen te ontwikkelen, en de eerste klinische proeven met de mannenpil in de VS gaan terug tot de jaren 1970.
Ook de nieuwe mannenpil verkeert nog in het experimentele stadium, maar deze en diverse andere producten worden deze jaren op mensen getest.
Waarom is er zo weinig anticonceptie voor mannen?
Kwestie van biologie en geld
Biologisch gezien is het lastig om een veilig voorbehoedsmiddel voor mannen te ontwikkelen.
De vrouwenpil hoeft maar één eitje per maand uit te schakelen, maar de mannenpil moet dienen als bolwerk tegen de 20-60 miljoen spermacellen die dagelijks geproduceerd worden.
Het aantal spermacellen moet met minstens 90 procent verminderd worden voor een preventieve werking.
Om de spermaproductie af te remmen is een veel grotere dosis hormonen nodig, wat leidt tot heel veel bijwerkingen.
In 2016 haakten mannen af bij een proef met een nieuwe mannenpil toen ze bijwerkingen kregen als minder zin in seks, impotentie, gewichtsproblemen en soms zelfs blijvende onvruchtbaarheid.
De bijwerkingen werden veroorzaakt doordat het testosterongehalte van de mannen daalde na inname van de pil.
VIDEO: Daarom hebben we een mannenpil nodig
John Amory is hoogleraar geneeskunde aan de universiteit van Washington en onderzoekt de voortplanting. In deze TED-talk uit 2018 vertelt hij waarom de ontwikkeling van de mannenpil belangrijk is. ‘We hebben meer voorbehoedsmiddelen voor mannen nodig, zodat anticonceptie niet alleen een vrouwenkwestie is, en omdat het abortus en ongewenste zwangerschap kan terugdringen,’ zegt hij.
Maar niet alleen de biologie beperkt het aantal voorbehoedsmiddelen voor mannen.
De onderzoekers noemen ook gebrek aan financiering als een hinderpaal voor de ontwikkeling van anticonceptie voor mannen.
Allan Pacey, hoogleraar andrologie (de studie van ziekten van de mannelijke geslachtsorganen) aan de universiteit van Sheffield, sprak er in 2016 over tegen de BBC.
‘Helaas hebben farmaceutische bedrijven maar weinig belangstelling om een mannenpil op de markt te brengen. Ik begrijp niet helemaal waarom, maar het zal meer met handel dan met wetenschap te maken hebben.’
Zo werkt het nieuwe voorbehoedsmiddel voor mannen
Hier is een overzicht van de nieuwe voorbehoedsmiddelen voor mannen en hun werking.
Zaadcellen zwemmen niet met de pil
De meeste anticonceptiepillen voor mannen die wetenschappers ontwikkelen zijn erop gericht het aantal zaadcellen te verminderen. Maar niet de nieuwe pil die Amerikaanse onderzoekers in het tijdschrift Nature van februari 2021 presenteerden.
De pil bevat triptonide, een stof die ook in Chinese kruiden voorkomt. Triptonide vervormt de zaadcellen zodanig dat ze niet vooruit kunnen, en de eicel dus niet kunnen bevruchten.
De pil is alleen getest op apen en muizen, maar de onderzoekers hopen binnenkort klinische proeven op mensen uit te voeren.
Hormoongel remt spermaproductie
De gel wordt op het lichaam gesmeerd – bij voorkeur op de schouders of rug, want zo is het risico dat de gel op anderen wordt overgebracht zo klein mogelijk – en via de huid opgenomen.
De gel bevat het hormoon progesteron, dat de productie van zowel sperma als het mannelijk geslachtshormoon testosteron afremt.
Om bijwerkingen als minder zin in seks te voorkomen is ook kunstmatig testosteron toegevoegd om het juiste evenwicht van mannelijke geslachtshormonen in het lichaam te verzekeren.
In 2018 meldden de National Institutes of Health dat het zo’n 420 Amerikaanse paren aan het werven was voor een proef waarbij de mannen zich 52 weken lang dagelijks met de gel zouden insmeren. Tijdens de proef mochten de stellen geen andere vorm van anticonceptie gebruiken.
De gel wordt ontwikkeld en getest door de Amerikaanse gezondheidsautoriteiten, en de eerste resultaten van de proeven zullen naar verwachting in 2022 gepubliceerd worden.
Gel maakt zwangerschap onmogelijk
Vasalgel wordt in de zaadleiders gespoten en werkt als een blokkade voor het sperma dat de plasbuis bereikt. Als de man weer kinderen wil kunnen krijgen, kan de gel weer opgelost worden.
Vasalgel is met succes getest op konijnen en apen.
Het tijdschrift Basic and Clinical Andrology meldde in 2016 hoe een eenmalige injectie van het voorbehoedsmiddel bij mannetjeskonijnen 12 maanden lang een effectieve bescherming tegen zwangerschap gaf. Er zijn nog geen klinische proeven op mensen gepland.
Waar blijft de nieuwe anticonceptie voor mannen?
Nog maar een paar decennia
Nieuwe anticonceptie voor mannen is dichter bij de realiteit dan ooit tevoren. Wetenschappers hebben manieren gevonden om de gevreesde bijwerkingen te omzeilen waarmee anticonceptie voor mannen tot nu toe gepaard ging.
In 2019 testten onderzoekers van de UCLA in Los Angeles een nieuwe anticonceptiepil gedurende 28 dagen op 40 gezonde mannen.
De pil bevatte het hormoon progesteron, dat een deel van de hormoonproductie blokkeert die nodig is om sperma te produceren. Normaal veroorzaakt progesteron een afname van het mannelijk geslachtshormoon, met bijwerkingen tot gevolg.
Nu hadden de onderzoekers echter een testosteronachtige stof aan de pil toegevoegd, die deze daling van het hormoonpeil tegenging.
Of de pil de spermaproductie voldoende afremt en zo ongewenste zwangerschappen voorkomt, moet nog blijken.
Maar Christina Wang, een van de onderzoekers, is optimistisch.
Zoals ze kort na het bekend worden van de testresultaten zei: ‘Veilige anticonceptie voor mannen moet binnen tien jaar beschikbaar komen.’
Mannen produceren circa 1000 spermacellen per seconde, en zoals we weten is er maar één nodig om een eicel van een vrouw te bevruchten. Nieuwe voorbehoedsmiddelen moeten bevruchting voorkomen door het aantal zaadcellen met minstens 90 procent te verminderen, door de weg van de zaadcellen naar de eicel te blokkeren of door ze het zwemmen te beletten.
Gel als alternatief voor pillen
Anticonceptie voor mannen hoeft niet de vorm van een pil aan te nemen.
Sinds 2018 hebben Amerikaanse onderzoekers een hormoongel getest op mannen van 420 stellen.
De gel werkt net als de pil, maar moet op de huid aangebracht worden. Hij dringt in het lichaam en vertraagt de spermaproductie.
Wie liever geen hormonen gebruikt, kan in de toekomst Vasalgel overwegen.
Deze gel wordt in de zaadleiders ingespoten en werkt als een soort stop, waardoor sperma er niet door kan.
In tegenstelling tot andere mogelijke anticonceptiemiddelen voor mannen is Vasalgel zonder hormonen en bijwerkingen. En mocht de man kinderen willen krijgen, dan kan Vasalgel weer afgespoeld worden.
De gel is met succes uitgeprobeerd op konijnen en apen, maar is nog niet op mensen getest.