Een vaccin beschermt tegen griep door het immuunsysteem antistoffen te laten produceren, die ongewenste virussen snel kunnen herkennen en doden.
De antistoffen worden gemaakt gedurende een periode van ongeveer 14 dagen na de vaccinatie, waarin het lichaam ook een speciaal soort geheugencel aanmaakt, die het ‘recept’ opslaat om nog meer antistoffen te maken.
Hoe goed mensen op een griepvaccinatie reageren, verschilt echter sterk.
Vaccinatie vereist sterk immuunsysteem
Mensen met een sterk immuunsysteem – bijvoorbeeld jongeren die mogelijk in het verleden aan een soortgelijk virus blootgesteld zijn geweest – reageren sterk en maken veel antistoffen en eventueel geheugencellen aan.
Mensen met een zwakker immuunsysteem reageren minder goed en maken meestal minder antistoffen aan. Dit maakt hen vatbaarder voor het virus.
Toch beschermt vaccinatie meestal nog tegen ernstige ziekte.
Daarom falen de vaccins
1. We weten niet welk virus er komt
Het vaccin beschermt tegen slechts drie of vier van de 60 bekende griepsoorten. De WHO kiest op welke soorten die zich richten, en als de verkeerde wordt gekozen, werkt het vaccin niet goed.
2. Mutaties leiden vaccin om de tuin
In seizoenen waarin influenzatype A H3N2 overheerst, zoals in 2021-2022, hebben de onderzoekers het lastig. H3N2 muteert makkelijk en verandert zijn DNA, waardoor het vaccin zijn doel mist.
3. Bescherming neemt snel af
De bescherming van een griepvaccin daalt na vijf maanden sterk. Als er in oktober gevaccineerd is, kan in maart de immuniteit voor jongeren gehalveerd zijn en voor ouderen vrijwel verdwenen.
In sommige jaren is het vaccin ook niet gericht op het heersende virustype. En dan daalt de effectiviteit verder.
Uit cijfers uit Groot-Brittannië blijkt dat vaccins in een goed jaar als 2015 52 procent van de griepgevallen voorkomen, terwijl ze in een slecht jaar als 2017 slechts 15 procent voorkomen.